Kanker nog steeds taboe in Suriname

Blog

Kanker nog steeds taboe in Suriname

Kanker nog steeds taboe in Suriname
Kanker nog steeds taboe in Suriname

Saskia Bleau, coördinator van Libi! had donderdag 4 februari haar handen vol met de straatcampagne naar aanleiding van Wereldkankerdag. 'Weet u waarvoor we hier zijn, mevrouw?', vroeg Bleau aan een nieuwsgierige passant. Het antwoord is nauwelijks hoorbaar. Heel stil fluistert ze: 'Kanker'.

‘Er wordt echt niet gemakkelijk over gepraat,’ zegt Bleau, ‘Mensen zijn zelf bang om het woord kanker uit te spreken.’ Aan de hand van folders en voorlichting probeert Libi!, Informatiecentrum voor gezondheidbevordering en HIV preventie, het taboe rond kanker te doorbreken. Geen gemakkelijke opgave, zo blijkt. De medewerkers van Libi! willen het bewustzijn van kanker vergroten door een roze lintje, dat symbool staat als strijd tegen kanker, op voorbijgangers te spelden.

Bleau: ‘Sommige mensen weigeren als we ze een lintje willen opspelden. Nee, zeggen ze dan, ik heb echt geen kanker. Anderen zeggen dat ze geen voorlichting nodig hebben, want ze gaan toch nooit kanker krijgen.’

‘Ik loop met één borst over straat, so what?’

‘Ik heb geen tijd om me op straat bezig te houden met wie er kijkt naar mij of niet’, zegt Gracia Rier, die zes jaar geleden borstkanker overwon. ‘Ik loop met één borst over straat, so what?’ In 2010 voelde Gracia Rier een knobbel in haar borst, maar bij de mammografie in het St. Vincentius ziekenhuis in Paramaribo werd haar verteld dat er niets aan de hand was, gewoon een kiste. Maar het voelde niet goed aan en in de volgende week werd de pijn erger. Bij de tweede mammografie in het Diakonessen ziekenhuis werd borstkanker vastgesteld en enkele dagen later moest Rier al met de behandeling beginnen. ‘Ik heb meteen besloten mijn borst te laten amputeren, maar omdat de zwelling zo groot was moest ik eerst chemotherapie ondergaan. Die zijn het zwaarste.’ Toch heeft Rier helemaal geen problemen gehad met het accepteren van haar ziekte. Ze is een vrolijk persoon en heeft de ziekte haar niet naar beneden laten halen. Met een positieve ingesteldheid kijkt ze terug op haar verhaal. ‘Ik was heel open aan mijn directe omgeving, en waarom niet? Het gaat er om hoe jij er mee omgaat, hoe jij je voelt. En dan is het belangrijk dat je omringt bent met mensen die ook positief ingesteld zijn, zodat zij je kunnen opkrikken wanneer het nodig is. Erover praten is het belangrijkste, want dat helpt je echt verder. Ook in het Diakonessen ziekenhuis had ik veel steun aan Dhr. Does, ik kon met al mijn vragen bij hem terecht.’ Dankzij haar sterke persoonlijkheid had Rier geen psychologische ondersteuning nodig. ‘Het is de positiviteit die me sneller heeft doen genezen.’

Op 4 februari staat kanker internationaal centraal. Overal ter wereld zetten mensen zich in voor meer bewustwording voor de ziekte. ‘Want het is niet omdat je geen kanker hebt, dat je het niet kan krijgen’, zegt Bleau.

‘Wereldwijd krijgt 1 op 3 personen kanker en per uur sterven er vijf mensen aan de ziekte’, zegt Purcy Olivieira, voorzitter van Surinaamse Kankerpatiënten Vereniging. In 2014 werden in Suriname 1990 kankerpatiënten geregistreerd door het Algemeen Statistiek Bureau Suriname, waaronder 931 vrouwen en 1059 mannen. Olivieira waarschuwt dat deze cijfers geflatteerd zijn, en dat het cijfer in werkelijkheid dus veel hoger ligt. ‘Op de vraag heeft u kanker, zijn er 13.511 mensen die geen antwoord gaven en 3861 die niet het niet weten. 522.276 mensen zeggen nee, ik heb geen kanker. Een duidelijk beeld bestaat dus niet.’

‘Kanker betekent niet de dood.’

SKV maakt het zijn missie om een bijdrage te leveren in de strijd tegen kanker. En dat doen ze door de bewustwording bij mensen te vergroten. ‘Kanker betekent niet meteen dat je doodgaat, dat is een misvatting van veel mensen’, zegt Olivieira.

Wanneer kanker vastgesteld wordt, zijn mensen vaak bang om zich hierover uit te spreken. Via bewustwordingscampagnes gaat SKV naar de mensen toe om voorlichting te geven. Olivieira: ‘We zijn bereid om stad en land af te reizen omdat we weten dat er nood aan is. Wanneer we zo een campagne houden, willen de mensen niet naar huis gaan omdat er nog zoveel vragen zijn.’

Ook Libi! lokt een discussie uit aan de hand van een quiz. ‘Als mensen aan tafel staan bij de foldertjes, vragen ze niet echt iets. Maar met een spelletje maken we een gesprek los en komen de vragen vanzelf’, zegt Bleau. Op tafel kunnen mensen vragen grabbelen uit een glazen kom. Een moedige vrouw waagt zich aan de uitdaging. Op welke plaats staat kanker in de lijst van dodelijke ziektes in Suriname? ‘De meeste mensen sterven aan hart- en vaatziekten, op plaats twee staat kanker’, legt een medewerker van Libi uit. Borstkanker is de meest voorkomende soort, waarna prostaatkanker en darmkanker volgen. ‘Iedereen is een potentiële kandidaat. De kans dat jij ook kanker krijgt, wordt elk jaar groter’, zegt Bleau.

SKV droomt van een integraal kankercentrum, een platform waar mensen duidelijkheid kunnen krijgen. ‘Momenteel is het een doolhof voor patiënten met al de verschillende organisaties in Suriname. Er is nood aan een ontmoetingscentrum, dat personen verhalen kunnen uitwisselen en waar psychologische bijstand en medische begeleiding is. Daarnaast moet de drempel verlaagd worden zodat mensen er voor durven uitkomen dat ze kanker hebben, want je bent niet verloren. Kanker betekent niet de dood.’