“‘Palestina: geen kaart, geen kompas’
Als wij het hebben over Palestina, spreken ze op de Internationale Arbeidsconferentie over “de bezette Arabische gebieden”. Die krijgen hier elk jaar een bijzondere plaats en dat is ook dit jaar niet anders. Er is een nieuw rapport met in het verlengde daarvan een speciale zitting. We stellen opnieuw vast dat het niet goed gaat, al zijn er enkele lichtpuntjes op vlak van werknemersrechten.
De bezetting van Gaza en de Westbank (inclusief Oost-Jeruzalem) gaat zijn zesde decennium in. En de situatie is nog steeds uitzichtloos. Zo zijn de vredesonderhandelingen in het slop zijn geraakt, lijdt de Palestijnse bevolking en zijn er onophoudelijk dodelijke slachtoffers, zowel bij de Palestijnen als bij de Israëli’s. De werkloosheid en armoede pieken, met in de Gazastrook zelfs de hoogste werkloosheid ter wereld. Doordat de Palestijnse autoriteiten worden gekortwiekt, is er geen zicht op beterschap. De Gazastrook blijft ter land, ter zee en in de lucht geblokkeerd en zo worden buitenlandse financieringen bemoeilijkt. De steun van donoren zakte in 2015 met 30 procent. Ook het BBP zakte met 30 procent, wat zelfs neerkomt op meer dan alle donorgeld samen.
Uitbuiting
Dat de Palestijnen nog (een beetje) het hoofd boven water kunnen houden, is vooral doordat ze in de Joodse nederzettingen gaan werken of in Israël zelf. Dit gaat gepaard met alle gevaren van uitbuiting, in het bijzonder ook door malafide bemiddelaars. Want, zo stelt het rapport, hoe kan je op een fatsoenlijke manier arbeidsvoorwaarden regelen in nederzettingen die niet eens zouden mogen bestaan; en in een context van bezetting, die ook al niet zou mogen bestaan?
Voorbij bekend gebied
Guy Ryder voorspelde vorig jaar al dat de twee partijen er niet op eigen houtje uit zouden geraken. Dat geldt vandaag nog meer, schreef hij in zijn rapport aan de Conferentie. Het vredesproces is gestopt en dus moet de internationale gemeenschap dringend haar verantwoordelijk nemen. Eentje om in te kaderen: “Het lijkt er nu op dat de kaarten en kompassen verloren zijn gegaan, en dat Palestina en Israël dreigen te worden opgegeven op een reis zonder kaart, voorbij bekend gebied”. En dus past internationale actie, dringender dan ooit.
Lichtpunt
Al is het ook niet allemaal treurnis. Het mag een wonder heten dat in die puinhoop ook nog wat vooruitgang is. Dit zien we op het vlak van werknemersrechten. Er is meer sociale dialoog, een positieve hervorming van het arbeidsrecht, een consensus rond de hervorming van de wetgeving op vakbonden, een heroverweging van de wetgeving op gezondheid en veiligheid, een gloednieuwe wetgeving sociale zekerheid voor de privésector én meer aandacht voor de vrouwenrechten. Met bij dit alles ook een ondersteunende rol van de IAO.
Een bijzonder lichtpunt is het akkoord van november 2015 tussen de Israëlische vakbond (Histadrut) en de Palestijnse (PGFTU) voor klachtenprocedures in geval van conflicten tussen werkgevers en werknemers. Luc Cortebeeck had het – als woordvoerder van de werknemers – hierover tijdens die speciale zitting. Dit toont aan dat het anders kan. Dat Palestijnen en Israëli’s geen aartsvijanden hoeven te zijn. We moeten blijven geloven in – zoals Luc Cortebeeck het uitdrukte – “een onafhankelijke en leefbare Palestijnse staat, zij aan zij levend met Israël, in vrede en veiligheid. Zoals de internationale gemeenschap op een ogenblik leek te willen. Maar niet meer bereid lijkt er de nek voor uit te steken.”
Chris Serroyen