“‘Te weinig garanties voor de nodige veranderingen ’

Zowel de EU als de Major Groups die de civiele samenleving vertegenwoordigen, vinden dit als eindresultaat te weinig ambitieus, zeker in verhouding tot de ernst van de situatie. “Dit is niet het beste akkoord en we hadden een document met een sterkere visie willen zien”, aldus de Deense milieuminister Ida Auken, die hier optrad als hoofd van de EU-Milieuraad, samen met Commissaris voor Milieu Janez Potočnik.

Groene economie en rol ngo’s

Wat voor de EU belangrijk is in de huidige tekst, is dat het concept van groene economie erin is opgenomen, iets waar ze ondanks de weerstand van de G77 heel erg voor geijverd heeft.

Een ander element dat voor de EU-onderhandelaars van belang was en dat in de tekst is opgenomen is de rol van ngo’s, de civiele samenleving, de steden en de private sector. De EU had graag gezien dat er dieper was ingegaan op het concept van Duurzame Ontwikkelingsdoelen in een meer concrete uitwerking.

Dat dit niet is gebeurd, vinden sommige Major Groups dan weer een positieve zaak: het idee zit in de tekst, met de bedoeling daar de komende twee jaar aan te werken. Zij vinden het belangrijk dat dit voldoende gespecifieerd wordt naargelang de regio’s en de landen.

Actieplan voor tien jaar

De tekst bevat ook een engagement om een tienjaren actieplan uit te werken over Duurzame Productie en Consumptie, en elementen voor duurzaam beheer van water, oceanen, land, voedsel en ecosystemen.

Men heeft kunnen voorkomen dat er op fundamentele zaken ingebonden werd tegenover twintig jaar geleden. Zo zijn na een intens debat de Rio-Principes van 1992 in de tekst gebleven (gemeenschappelijke maar verschillende verantwoordelijkheid, de vervuiler betaalt, het voorzorgsprincipe, …).

Inheemsen

Ook de groep die de inheemsen vertegenwoordigt is relatief tevreden omdat verschillende elementen die zij belangrijk vonden, in de tekst zijn opgenomen. Zo werd de Conventie over de rechten van de inheemsen die de VN in 2007 aannam, opgenomen in dit Rio+20 document.

De tekst erkent ook de belangrijke rol van inheemsen in de realiteit van duurzame ontwikkeling, evenals het belang van hun traditionele kennis, taal en traditie, en hun bijdrage aan het behoud van de biodiversiteit en ecosystemen. Een ander element dat de inheemsen in de tekst brachten is de erkenning van de rechten van de natuur.

Ze vroegen als groep ook dat cultuur een vierde pijler van duurzame ontwikkeling zou worden, maar dat is niet weerhouden.

Vrouwen ontstemd

Wat alles tegelijk weer relatief maakt, is dat nergens het groei-paradigma van de huidige economie in vraag gesteld wordt, aldus de woordvoerster van de groep. En precies dat paradigma is de oorzaak van heel veel miserie.

De groep die de genderthema’s en vrouwenrechten bewaakt, is het meest ontstemd omdat in de tekst niet langer melding wordt gemaakt van het recht op reproductieve gezondheid. Volgens de woordvoerster uit Fiji heeft dit te maken met het lobbywerk van het Vaticaan, die hier als actieve waarnemer aanwezig is en hierover vooraf een uitgebreid rapport gepubliceerd heeft.

Zwakke grootste gemene deler

De tekst is wellicht de meest haalbare, een zwakke grootste gemene deler, waarbij met veel moeite enkele fundamenten van Rio92 in overeind gebleven zijn. Wat op deze top bovendrijft als algemeen aanvoelen is de complexiteit van de materie, het grote wantrouwen en de spraakverwarring over termen als duurzame ontwikkeling en groene economie.

De staatshoofden en regeringsleiders zijn vandaag gearriveerd en moeten zich morgen hierover uitspreken. Zoals het er nu naar uit ziet, zullen ze hun goedkeuring geven aan de tekst. Al is het theoretisch niet onmogelijk dat ze het onderhandelingsproces toch nog opnieuw openen.

De tekst is 49 pagina’s lang en telt maar liefst 283 paragrafen. Een agenda voor de komende tien jaar.