“‘Witte olifant?’
In de zogenaamde 'Derde Wereld', 'het Zuiden' sinds 1989, staan heel wat 'witte olifanten': projecten waar vanuit een donorland veel geld ingestoken werd, maar waar de plaatselijke bevolking niet meteen om vroeg. Dikwijls zijn het dure gebouwen of machines, die binnen de kortste keren staan te verkommeren.
Brazilië is al lang niet meer bij de 18 arme landen, die België zegt te steunen. Het is één van de opkomende landen en moet zich bijgevolg zelf zien te redden. Het wordt gespaard van Europese olifanten. Daar valt veel voor te zeggen, moest er in het land geen machtsprobleem zijn en tegenwerking vanwege plaatselijke en andere potentaten.
Boycot
Neem nu het ‘Centro de Formação e Pesquisa Olga Benário Prestes’, dat we vandaag bezoeken. We? Fábio Nolasco, professor tropische landbouw aan de federale universiteit van Cuiabá, en ondergetekende. Fábio is één van de weinigen in Mato Grosso die probeert de brug te slagen tussen de universiteit en de sociale bewegingen.
De landlozenbeweging MST heeft nood aan vormingscentra voor zijn achterban. Ze slaagden erin de INCRA (Instituto Nacional da Colonização e da Reforma Agrária) te overtuigen om op een assentamento in Várzea Grande, nabij Cuiabá, een groots vormingscentrum te bouwen. Zonder inspraak vanwege MST werd er door een aannemer een grote betonnen constructie neergezet. Je kan bezwaarlijk zeggen dat het in ecologische materialen is opgetrokken en dat in een tijd dat in Brazilië heel wat leeft in verband met biologisch bouwen (leem, bamboe en andere materialen). INCRA controleerde nooit welke materialen er gebruikt werden en of de rekeningen klopten met wat er uiteindelijk is neergepoot. De firma heeft er alleszins goed aan verdiend.
Sinds 2008 is het bouwsel af, maar door allerlei boycot- en vertragingsmaneuvers worden er geen werkingsmiddelen verstrekt om cursussen te geven. Ook de afwerking laat te wensen over. Voor bedden en inrichting van de bibliotheek werd niet gezorgd.
Bezetten
Er wonen nu al vier jaar enkele mensen om het gebouw zo goed en zo kwaad mogelijk te onderhouden. Moesten ze het gebouw niet bezetten, dan zouden ze’t binnen de kortste keren verliezen. Het is een beetje vergelijkbaar met de grondbezettingen die MST moet doen: bezetten om grond te bekomen. In de tussentijd slagen ze er in om met weinig of geen middelen mooie tafels en stoelen te maken voor de refter en kasten voor de bibliotheek. Af en toe kunnen ze een lote aanvragen van aangeslagen hardhout, dat illegaal uit het Amazonewoud is gehaald. Zo nu en dan zijn er vormingsactiviteiten, maar absoluut nog onder de mogelijkheden van wat het centrum aan potentie heeft.
Wordt het wachten op de volgende gemeenteraadsverkiezingen? Of op een nieuwe regionale directeur van de INCRA?
Ondertussen zou bijvoorbeeld de federale universiteit van Cuiabá de impasse kunnen doorbreken door sommige van haar seminaries hier te laten doorgaan. Als het van professor Fábio afhangt, dan kan dit een doorbraak uit de impasse worden.