De woede van de Belgische verkaveling

Wow. Moedig dat u nog de moeite doet om te lezen. Zelfs van de stukken die zijn verschenen over de overvloed aan opiniestukken, zijn er een beetje teveel. Al kan ik over de influx aan standpunten wel de “chronique” van de onvolprezen Thomas Gunzig en de felgedeelde column van “Correspondent” Rob Wijnberg van harte aanbevelen, mocht er bij u nog iets bijkunnen.

Het lijkt wel of we met de eerste zonnige terrasjes ons ook bevinden in “the spring of our discontent”. Uit een peiling van de krant Le Soir blijkt dat 58% van de Belgen “en colère” is. Bang, dat ook (18 %), er werd verdriet opgetekend (46%) en verder nog een restje solidariteit (31%). Maar we zijn vooral boos. En de Belg is niet meer te beroerd om zijn misnoegen te ventileren.

De opgekropte woede lijkt een eindeloze stroom lava.

De opgekropte woede lijkt een eindeloze stroom lava. Net als de storm lijkt te gaan liggen, is er weer een nieuw pushbericht van een nieuwssite die de gemoederen weer doet verhitten. ‘Dat de mensen nu eindelijk eens hun ogen open doen!’ Het beest wordt voortdurend gevoed, tot iedereen zijn gram heeft gehaald. We leven in caps lock.

Bijna gelijktijdig met de geëscorteerde bestorming van de beurs door hooligans, werden ook krantenfora belaagd door aanhangers van hetzelfde gedachtegoed. Honderden instemmende comments in luttele minuten. Caps lock. Wat bezielt mensen, om op een milde zondagmiddag zich zo op te winden?

De verbolgenheid van de verkaveling

Het voorbije decennium heb ik me gewijd aan de kwaadheid van straatschoffies die dit weekend nog kat –en muisspelletjes speelden met de politie. Ik heb inzicht verworven in hun fundamentele wantrouwen tegenover onze samenleving en haar instellingen die hen systematisch achterstellen. Die oorlog, die vanbinnen zit, die onderdrukte koleire die wordt gekanaliseerd door het gooien van een steen naar een waterkanon of een flik met een schild…

Maar de boze mensen, die behoren tot de middenklasse? De tweeverdieners op wiens maat onze samenleving is gesneden? Mensen die op de global income index netjes bovenaan staan? Die zijn dus ook gebelgd. Een stuk moeilijker vind ik het, om empathie op te brengen voor de verbolgenheid van de verkaveling. Een terroristische aanslag op eigen bodem, natuurlijk zijn we daar allemaal ondersteboven van. Maar de collectieve boosheid die nu in onze kleren hangt, moet toch ergens elders ook haar wortels hebben.

Is het omdat mensen het gevoel hebben dat ze hun grip op de wereld verliezen, ook al ligt ie op de stoep? Omdat ze als mens gedregradeerd, gereduceerd worden tot consument? Is het omdat ze niet meer naar de mis gaan op zondag? Missen ze Jezus? Zien ze alleen maar wie het beter heeft dan ons en zijn ze bang, dat wat ze dan wel hebben, hen zal worden ontnomen? Worden ze opgejut en opgejaagd?

Wie alvast geen tijd heeft om nog maar een twitteraccount te openen, zijn de mannen en vooral vrouwen die in gesplitste shifts restaurants poetsen.

Wie alvast geen tijd heeft om nog maar een twitteraccount te openen, laat staan zo iets te ventileren, zijn de mannen en vooral vrouwen die in gesplitste shifts restaurants poetsen. Noch plongeurs en de kamermeisjes die niet zeker weten hoe lang ze hun job nog hebben, nu het toerisme in ons land een ongekend dieptepunt kent. En ook niet de getaande bouwvakker die er in metrostation Rogier als enige door twee militairen uit werd gepikt en in het aanschijn van alle forenzen zijn jas moet uittrekken en rugzak moet laten zien. Ik zag hem wegstappen, zachtjes grommend.

Voorlopig wordt er niet echt actief gezocht naar een exit uit de boze trip. Hoe moeilijk is het eigenlijk om boven het gekrakeel uit te stijgen, wat moreel leiderschap te vertonen, iets zeggen dat ons verenigt? Iets dat ons hoop heeft, iets zalvend. Een korte speech, een paar ronkende quotes die in de politieke geschiedschrijving hadden kunnen komen. Een passend eerbetoon aan wie het leven of een ledemaat liet. Maar noppes. Het was er misschien wel, maar ik hoorde het niet.

Niemand voelde zich geroepen om een Bartlet-momentje te creëren, allemaal te weinig naar de West Wing gekeken? Niemand die dacht, dit is een moment, die kiezersachterban, daar kan ik later nog aan werken, nu ga ik eens wat staatsmanschap tentoon spreiden.

Waar ik vooral versteld van sta, is dat ik daar blijkbaar op zat te wachten, en dat ik daar überhaupt behoefte aan had of nog in geloof. Terwijl ik aan het bedenken was wat zij dan wel hadden moeten zeggen, in plaats van loos te tweeten, zat ik ook gewoon te scrollen.

Zelf ben ik precies ook liever kwaad over wat de anderen niet zijn aan het doen, dan dat ik me bezig houd met wat ik zelf kan bijdragen.

Ik verwacht van de mensen aan de knoppen en van hun acolieten, dat ze eens een dagje zonder slimme telefoon de wereld in stappen, met een open hart. Maar zelf doe ik het ook niet. Zelf ben ik precies ook liever kwaad over wat de anderen niet zijn aan het doen, wel zijn aan het zeggen, dan dat ik me bezig houd met wat ik zelf kan bijdragen.
Wat werkt er tegen woede? Hoe krijg je de tandpasta weer in de tube? Het poeder weer in de brandblusser?

Dat laatste is onmogelijk leert mij de praktijk van dit moment. Ik ben op kamp en er is net eentje leeggespoten, in het bos. De dader is bekend en zit snikkend naast mij in de keuken. Er komt een verward verhaal van een brand die er geen was, spinnen die hij wou verjagen en stilaan komt hij tot de waarheid. ‘Er is een slechte Amir en een goede Amir, maar nu was ik geen van beiden. Ik wou gewoon eens…’ Ik zeg hem dat ik denk dat het een heerlijk gevoel moet zijn, zo’n een brandblusser legen in het bos: “Psssshhht!”.
“Jaaaa!” stemt hij in en valt uit zijn schuldbewuste rol. Zijn oogjes blinken zoals wel vaker bij ondernemende jongens van negen. De druk is van de ketel.

Hij zit in de school in de Vierwindenstraat die in lockdown ging toen Abdeslam werd opgepakt. Hij heeft de schoten gehoord. Sindsdien heeft hij altijd een rode stift op zak. Als er iets gebeurt zal hij het inktbuisje breken en de inkt uitsmeren ter hoogte van zijn hart en op de grond gaan liggen alsof hij dood is. Hij heeft me dat vorige week al gedemonstreerd in het jeugdhuis.

‘Your Anger Is A Gift’, zong Rage Against The Machine en ik geloof, oprecht, dat je kwaadheid kan koesteren als een geschenk en die brandende energie kan omzetten in iets positiefs. Maar wat zou ik ook graag eens een brandblusser leegspuiten, als was het maar om mijn eigen woede te blussen.