Ontken het zonlicht!

Ik had met haar te doen. We waren uitgenodigd door een vakvereniging van linkse signatuur en moesten onze inzichten over technologie en arbeid delen met mensen die betaald worden om zich zorgen te maken over de evolutie van arbeid.
 

  • © Brecht Goris © Brecht Goris

Aangezien ik niet gehinderd werd door belangen die moesten verhuld worden, kon ik een thuismatch spelen. Instemmend geknik en af en toe een kreet van verontwaardiging waren mijn deel toen ik vertelde dat we weinig reden tot optimisme hadden, dat de toenemende indringing van technologie in arbeidsprocessen onherroepelijk zou leiden tot een verlies aan arbeidsplaatsen voor de categorie van mensen die het vooral van hun fysieke kracht moeten hebben om een inkomen te verwerven.

Zij stond voor een veel moeilijker opdracht. Heel begrijpelijk richtte ze de aandacht op de intrinsieke kenmerken van nieuwe technologie, die ze vernuftig koppelde aan woorden zoals duurzaamheid. De directe sociale implicaties probeerde ze te omzeilen. Dat deed ze door aan een hels tempo een massa slides te tonen en ondertussen ook heel snel te praten. Het lukte haar vrij goed om aan het woord te blijven, ook al werd ze steeds vaker onderbroken door de toehoorders.

Op de naleving van die vreselijke sociale norm die ervoor zorgt dat toehoorders een spreker die onzin uitkraamt niet van het podium joelen en na afloop bedeesd applaudisseren, hoefde ze niet te rekenen. Militanten hebben het niet zo begrepen op dit soort regels, tenzij de spreker een van hen is en een boodschap brengt die voor de nodige bevestiging zorgt. Zij was niet een van hen. Integendeel. Zij vertegenwoordigde de vijand. Zij was heel even het gezicht van de bazen van een sector die zich niet bekommert om de sociale effecten van technologie.

Het is moeilijk onbewogen te blijven als evidenties worden ontkend.

Ik begreep de reacties van het publiek zeer goed. Het is moeilijk onbewogen te blijven als evidenties worden ontkend. Zelfs de minst wakkere onder de mensen in rood plastic begrepen dat de invasie van de robots niet zonder gevolgen zou blijven voor dat schaarse goed: tewerkstelling. Bitse snauwen maakte de spreekster duidelijk dat ze niet langer rond het thema heen kon fietsen. Ze besloot de bekommernis te adresseren door te wijzen op de extra jobs die in de sector van de robotica zelf gecreëerd zouden worden.

Dat was niet zo’n verstandige zet. Ze had er misschien beter aan gedaan de even zinloze kreten van de Amerikaanse roboticareuzen te echoën en een beeld te schetsen van een wereld waarin de mens verlost zou zijn van die vervelende activiteit die ‘job’ heet en zich zou kunnen bezighouden met zinnige dingen. In een wereld waarin arbeid uiteraard niet meer bijdraagt tot gevoelens van zelfwaardering en zinvolheid.

Dan had ze niet moeten ontkennen dat die schaarse nieuwe jobs niet weggelegd zijn voor de minder geschoolden, die als eersten zouden gedumpt worden. Dan had ze de verwachting kunnen negeren dat een volgende generatie robots zou geproduceerd worden door robots, dat de plannen getekend worden door computers en de software geprogrammeerd door zelflerende systemen.

Ik kon niet geloven dat het onwetendheid was wat haar aanzette om de terechte angst af te doen als irreëel, en de geopperde correlatie (een vermetele observator zou zelfs van causaliteit te gewagen) tussen automatisering en tewerkstelling af te doen als een samenzweerderige uiting van syndicaal eigenbelang.

Wellicht is de arrogantie van de sector waar ze een gezicht moest aan geven een betere verklaring. Die arrogantie wordt gevoed door de fictie waarin de sector zich kan ophouden. Die fictie is ontdaan van elk spoor dat verwijst naar de sociale werkelijkheid en wordt gevoed door een vals gestemd optimisme dat enkel in een systemische blikvernauwing kan bestaan.

Begrijp me niet verkeerd: ik beweer niet dat zij zelf arrogant was, of toch niet arroganter dan nodig om haar functie te bekleden en met succes het valse discours van de sector uit te dragen. Meer zelfs, ik ben er vrij zeker van dat ze ooit zelf tot het inzicht komt dat het onmogelijk is het zonlicht te ontkennen. Hopelijk heeft een robot tegen die tijd haar moeilijke taak overgenomen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Socioloog, digitaal strateeg en auteur

    Ben Caudron (1965) is socioloog, gepassioneerd door mens en technologie. Sinds 1993 is hij actief betrokken bij de ontwikkeling van digitale media.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.