Stuur de Brusselse bestuurders op studiereis naar Medellin

Column

Stuur de Brusselse bestuurders op studiereis naar Medellin

Stuur de Brusselse bestuurders op studiereis naar Medellin
Stuur de Brusselse bestuurders op studiereis naar Medellin

Wie “Medellin” leest of hoort denkt wellicht meteen aan drugskartels en geweld. Dat deed ik zelf ook, tot ik een hele tijd geleden een documentaire zag over de radicale transformatie van de beruchte Colombiaanse stad, een nieuwswaardig feit waar ik geen weet van had.

De ruigste buurten van Brussel zijn een oase van peis en vree in vergelijking met het Medellin van weleer. De stad stond bekend als een van de gevaarlijkste ter wereld, geteisterd door drugsbarons en moord, door extreme armoede en stuitende sociale ongelijkheid. Wie er niet per se hoefde te zijn bleef er weg. Wie er woonde was daar allesbehalve trots op.

Intussen prijkt Medellin in de top 10 van meest innovatieve steden ter wereld, met toegankelijke groene parken, een hypermodern openbaar vervoer en opvallend veel gloednieuwe bibliotheken, musea en universiteitsgebouwen.

Die opmerkelijke transitie kwam er niet vanzelf, door een organische of toevallige samenloop van omstandigheden. Het nieuwe Medellin was een ferme en duidelijke politieke keuze.

Ergens begin jaren negentig besloten de inwoners dat ze hun buik vol hadden van het geweld en de uitzichtloze ellende die hun stad in een houdgreep hielden. Hun signaal werd gehoord en begrepen door twee opeenvolgende burgemeesters. Voor het eerst werd er ernstig nagedacht over waar men naartoe wilde met de stad.

Het stadsbestuur zag drugs en geweld niet langer als simpele kwesties van veiligheid die ze moesten bestrijden met meer politie op straat, maar als symptomen van dieperliggende problemen als armoede, werkloosheid, sociale ongelijkheid en een gebrek aan perspectief.

Publieke en private middelen werden ingezet om de stad weer leefbaar te maken voor iedereen. Er werd geïnvesteerd in publieke en groene ruimte, mobiliteit, cultuur en bovenal in onderwijs. Architecturale parels van scholen, bibliotheken en culturele centra schoten als paddestoelen uit de grond, niet in de welstellende wijken, maar uitgerekend in de armste en meest conflictueuze buurten. Voor het eerst werd er geïnvesteerd in de minst bedeelden.

De geweldstatistieken namen een imposante duik. Het aantal moorden daalde met maar liefst 80 %. De armoedecijfers namen met 10 % af.

Natuurlijk raakten niet alle problemen opgelost. Maar Medellin en haar inwoners leefden op en herwonnen trots en liefde voor hun stad.

Een inclusieve visie op stadsontwikkeling en de bereidheid om te investeren in openbare diensten, onderwijs en cultuur, twee vereisten die compleet ontbreken wat onze eigen hoofdstad betreft.

De miraculeuze transformatie van Medellin toont treffend aan hoe je van een grootstad met grootstedelijke problemen een aangename en veilige plek kan maken. Er zijn maar twee vereisten: een inclusieve visie op stadsontwikkeling en de bereidheid om te investeren: in openbare diensten, onderwijs en cultuur, ook en vooral voor de minst geprivilegieerde burgers.

Twee vereisten die compleet ontbreken wat onze eigen hoofdstad betreft.

Op mijn dagelijkse wandeling van Brussel-Zuid naar mijn werkplek, midden in de Anneessenswijk, zie ik bitter weinig dat enige toekomstvisie doet vermoeden: grauwe en verwaarloosde gebouwen, bergen zwerfafval, daklozen in elke straat, voorbijrazend verkeer, geïmproviseerde werven en een paar spartaans en krap behuisde scholen. Het enige zichtbare groen is het onkruid dat van onder de talloze losliggende stoeptegels kruipt.

Niets om trots op te zijn, niets om je waardig over te voelen, niets wat aangeeft dat je ertoe doet als bewoner.

Brussel en haar inwoners verdienen zoveel beter dan luid en verongelijkt getoeter over “crapuul”, “rotkereltjes”, “kanker” en “schorremorrie”. Ondoordachte uitspraken van beleidsmakers die alle verantwoordelijkheid voor de veiligheid en leefbaarheid in de stad bij jonge en vaak kwetsbare burgers leggen, maar nooit de hand in eigen boezem steken, is dat de lang verwachte visie waarmee de Brusselaars het moeten doen? Repressie en zerotolerantie zullen Brussel niet uit haar lethargie bevrijden. Symptoombestrijding zal de patiënt niet genezen.

Misschien kunnen we de Brusselse bestuurders eens met z’n allen op studiereis sturen naar Medellin.