Het buitenlands beleid van de Europese Unie moet dringend effectiever worden, het moet minder over de EU zelf gaan en meer over het buitenland, en het zou zich ook meer moeten bezighouden met maatschappelijke tendensen in plaats van exclusief gefocust te blijven op staten en regeringen. Dat stellen Stephan Keukeleire en Jennifer MacNaughtan, de auteurs van een uitzonderlijk overzicht van de vele lagen, instrumenten en uitdagingen van een Europees buitenlandbeleid.
Bij de voorstelling van The Foreign Policy of the European Union bevestigde de Britse topdiplomaat en auteur Robert Cooper de noodzaak aan meer en beter gezamenlijk beleid ‘aangezien de wereld anno 2008 niet langer geregeerd wordt door blanke mannen’. Een effectief Europees buitenlandbeleid moeet volgens Cooper dan ook prioritair gericht zijn op het aanpakken van de Noord-Zuidkloof. Minister Karel De Gucht pleitte bij de voorstelling voor een buitenlandbeleid op basis van meerderheidsbeslissingen, zodat kleine lidstaten niet zomaar dwars kunnen liggen. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken beklemtoonde ook dat er veel te weinig middelen zijn om een effectief gemeenschappelijk buitenlandbeleid te voeren: ‘De lidstaten willen gewoon niet dat de EU te actief wordt op dit terrein. Javier Solana heeft zelfs geen eigen vliegtuig. Gelukkig zit de EU in België en kunnen wij hem zo nu en dan eens depanneren.’
Het boek van Stephan Keukeleire en Jennifer MacNaughtan is een zeer betrouwbaar overzicht van de geschiedenis en de instellingen van het Europees buitenlands beleid. Op het einde van hun werk omschrijven de auteurs de relatie die de EU moet ontwikkelen met de andere structurele machten: de VS, Rusland, China en het islamisme. Die laatste macht is een vreemde eend in de bijt. De korte omschrijving van de manier waarop die geglobaliseerde ideologie als “macht” vergelijkbaar is met de andere drie, is niet overtuigend. Een nieuw boek, waarin de Europese aanpak van het islamisme in het kader van zowel extern als intern beleid uitgewerkt wordt, dringt zich op.
The Foreign Policy of the European Union door Stephan Keukeleire en Jennifer MacNaughtan is uitgegeven door Palgrave MacMillan. 374 blzn. ISBN 978 1 4039