In het septembernummer van MO* brachten we een voorpublicatie uit het jongste boek van Nobelprijswinnaar voor Economie (2008) Paul Krugman. Daarin stond een cruciale zin over de Europese schuldencrisis: 'De bestrijding van de crisis wordt vaak ingekleed in morele termen: landen zijn in de problemen geraakt omdat ze hebben gezondigd en ze moeten boeten door te lijden.' Dezelfde overtuiging, maar dan voor de Verenigde Staten, vinden we terug in de recente bundeling van teksten van financieel magnaat George Soros: 'Amerika heeft prikkels nodig, geen deugdzaamheid.' De prikkels waarnaar Soros verlangt, zijn geen seksuele, maar economische stimulansen. Overheidsinvesteringen om de gebrekkige vraag van consumenten en de ontoereikende kredietbereidheid van de financiële sector te compenseren.
Ook Joseph Stiglitz, Nobelprijs Economie (2001), is die mening toegedaan in zijn jongste boek The Price of Inequality, dat echter nog niet in het Nederlands vertaald werd. Toch lijkt het gezamenlijke intellectuele gewicht van deze drie topeconomen in de Vlaamse media niet opgewassen tegen de lokale pundits en hun voortdurende herhaling dat besparen op overheidsuitgaven noodzakelijk en onvermijdelijk is. Net als het afbouwen van de inkomens van arbeiders en de middenklasse, en het stapsgewijs ontmantelen van de welvaartsstaat.
Paul Krugman levert met Stop deze depressie nu! een toegankelijk boek over een complexe materie af, dat kennis van zaken combineert met heldere taal en een duidelijk standpunt. Krugman behoort niet tot de klasse van wetenschappers die achteraf de toekomst voorspellen. Hij heeft al lang voordat de zeepbel van het financiële kapitalisme uit elkaar spatte de oorzaken van het probleem beschreven en vanaf 2008 heeft hij gepleit voor een veel grotere ingreep van de overheid, zowel qua regulering van de financiële sector als qua economische stimulering. Zijn kennis van de Amerikaanse realiteit is veel diepgaander dan die van de Europese, maar ook over de euro heeft hij zinnige – maar ongemakkelijke – dingen te vertellen.
George Soros levert in De weg uit de financiële crisis minder inspanningen om een samenhangende analyse af te leveren. Zijn boek is een bundeling van blogs en bijdragen voor de Financial Times en The New York Review of Books. Sommige van die bijdragen zijn toegankelijk, op het simplistische af, andere zijn juist erg gebald en lijden onder de ambitie van Soros om behalve als financieel tovenaar en filantroop ook erkend te worden als filosoof, zoals zijn leermeester Karl Popper. Soros beschrijft zowel in theorie als in de praktijk waarom de markt niet perfect werkt of kan werken, en waarom overheden dus een cruciale taak hebben om crisissen te voorkomen of aan te pakken.
Uit beide boeken is te leren dat het neoliberale discours, dat in Vlaanderen na het debacle van 2008 nog fors aan invloed gewonnen heeft, eerder een recept voor verdere Verelendung dan voor een uitweg uit de crisis levert.
Stop deze depressie nu door Paul Krugman is uitgegeven door Balans. 270 blzn. ISBN 978 94 600 3578 4
De weg uit de financiële crisis door George Soros is uitgegeven door Business Contact. 175 blzn. ISBN 978 90 204 1237 6
EXCLUSIEVE KORTING VOOR MO*LEZERS
MO*lezers krijgen een exclusieve korting van € 2,5 bij aankoop van elk gerecenseerd boek in volgende boekhandels: De Groene Waterman (Antwerpen), De Zondvloed (Mechelen & Roeselare), De Reyghere (Brugge) en Malpertuis (Genk). Print deze recensie af en geef de print af bij aankoop van het boek. e korting is 2 maanden geldig na publicatie van deze recensie (zie datum bovenaan).