De angst voor de islam is groot en dat maakt samenleven in Vlaanderen er niet makkelijker op. Gelukkig zijn er meer en meer mensen die de pen opnemen en op een nuchtere en wetenschappelijke manier schrijven over (een facet van) de aanwezigheid van de islam in onze maatschappij.
Dat is de meerwaarde van een boek zoals Islamitische ruimtes in de stad van Meryem Kanmaz. Het was op verzoek van het stadsbestuur van Gent dat de auteur haar doctoraalscriptie verwerkte tot een toegankelijk en mooi geïllustreerd boek over islamitische gebouwen en hun activiteiten in Gent.
Kanmaz’ oorspronkelijke onderzoeksvraag was in hoeverre moskeeën en islamitische centra bijdragen tot de emancipatie en integratie van moslims in België. Daarvoor bracht ze eerst die moskeeën en gebedsruimten in kaart en onderzocht ze hun activiteiten, hun publiek en hun imams. Het is vooral dat deel van het werk dat in het boek aan bod komt. Het boek is dan ook vooral beschrijvend.
Het biedt een belangrijk inzicht in de complexiteit van de religieuze beleving van een migrantengemeenschap die in feite uit verschillende gemeenschappen samengesteld is. Zo komen we meer te weten over het aantal en de ligging van die gebedsruimten, over de gelijkenissen en de verschillen tussen Turkse en Marokkaanse moskeeën, de stromingen die er zijn, de verhouding tussen de oude en de jonge generatie. Via de foto’s van Abdul-Vahit Duman treden we die ruimten binnen en werpen we een blik op hun intimiteit.
Meer dan ideologische en confessionele elementen blijken etniciteit en nationaliteit doorslaggevend in het creëren van gebedsruimten. Binnen de Turkse gemeenschap onderscheidt de auteur de Diyanet-moskeeën (leunen aan bij de Turkse overheid), de Milli Görüş-moskeeën en de (neo)broederschappen. Binnen de Marokkaanse of Arabischtalige gemeenschap is er meer diversiteit. Zo zijn er traditionele moskeeën die koningsgezind zijn.
Andere vallen onder andere invloedsferen: moslimbroeders, tabligh, wahabisme, salafisme en ook de broederschappen.
Ondanks de bereidheid van Arabischtalige moskeeën om de Nederlandse taal te integreren in het moskeegebeuren, zal de komst van nieuwe migrantengroepen zoals Bosniërs en Pakistani naar meer fragmentering leiden, voorspelt de auteur. En dat vindt ze niet per se een slechte zaak.
Islamitische ruimtes in de stad. De ontwikkeling van gebedsruimtes, moskeeën en islamitische centra in Gent door Meryem Kanmaz is uitgegeven door Academia Press. 234 blzn. ISBN 978 90 382 1481 8