Enspiral: positieve impact als innerlijke drijfveer

Afgelopen maandag en dinsdag was Joshua Vial op uitnodiging van Spotted Zebras en Hackistan – beiden ook collectieve start-ups – in onze hoofdstad te gast om zijn ideeën met een publiek van geïnteresseerden te delen. En vooral om uit te leggen wat men nu precies onder de open coöperatie Enspiral moet verstaan.

‘Definities zijn niet zo aan mij besteed, al kan je ons wel als een coöperatie omschrijven’, steekt Vial van wal. ‘Onze 45 leden werken samen met mensen en bedrijven die geven om thema’s als klimaatverandering, sociale ongelijkheid en milieuvernietiging.’

‘Open is een adjectief dat bij onze filosofie past, in die zin dat wij teksten publiceren over onze bedrijfscultuur, workshops geven of gelijkgestemden rond een thema samenbrengen. Bovendien kleeft er geen licentie aan onze visie. Iedereen is vrij om onze manier van werken over te nemen’, verduidelijkt Vial.

Sociaal ondernemen

Die werkmethode kreeg voor de eerste keer vorm in 2009. Naast zijn vaste job als freelance IT-medewerker werkte Joshua Vial als vrijwilliger in de sociale sector. Na een tijdje begon het hem echter te dagen dat er weinig tijd overbleef om zich in te zetten voor de zaken die hem nauw aan het hart liggen.

‘We waren allen van mening dat wereldwijd nog veel te weinig bedrijven sociaal ondernemen op hun agenda hebben staan.’

Uit die innerlijke noodzaak werd uiteindelijk Enspiral geboren. De open coöperatie telt ondertussen 45 vaste leden die de dagelijkse honneurs waarnemen. Drie van hen – katalysatoren genoemd – staan in voor de dagelijkse leiding, terwijl een twintigtal mensen de leiding over de verschillende, kleine bedrijfjes die uit Enspiral ontstonden, op zich neemt. Anderen zijn dan weer over de hele wereld als ambassadeurs van Enspiral aan de slag.

Daarnaast zijn er ongeveer 1800 bedrijven en privépersonen die (financieel) aan Enspiral bijdragen. De aandelen blijven binnen het bedrijf zelf en worden aldus niet op de markt gegooid.

Vlaggenschip van Enspiral is het online opensamenwerkingsplatform Loomio, dat gebruikers in staat stelt om gezamenlijk en efficiënt tot besluiten te komen. In 2014 werd het platform meteen door de Internetpartij van Nieuw-Zeeland gebruikt om overleg te plegen rond hun verkiezingscampagne.

Horizontale en gedecentraliseerde bedrijfsstructuur

In tegenstelling tot vele traditionele bedrijven laat Enspiral zich opmerken door haar horizontale bedrijfsstructuur. Bij Enspiral vertegenwoordigt elk van de 45 leden een gelijkwaardige stem in de besluitvorming. Daarbij oefent geen enkele persoon ook maar enige vorm van macht uit over de andere. Waar dit in de vroegere bedrijfscultuur onmogelijk was, kunnen bij Enspiral zelfs externen hun stem laten horen.

Het radicaal afwijzen van de traditionele, hiërarchische bedrijfscultuur zou ertoe moeten bijdragen dat mensen autonomer en efficiënter werken aan topics die ze echt belangrijk achten.

‘Hiërarchische bedrijven werden groot in een tijd waarin het duur was de steeds groter wordende informatiestroom over te dragen’, legt Vial uit. ‘Mensen aan de top werden overstelpt met informatie die ze niet op een efficiënte manier tot bij hun medewerkers kregen.

Heeft iemand een goed idee, dan brengt hij dat over aan de community en wordt gekeken wie dat idee vorm kan geven

Enspiral gelooft in een gedecentraliseerde informatiestructuur: heeft iemand een goed idee, dan brengt hij dat over aan de community en wordt meteen gekeken wie dat idee verder mee vorm kan geven. Zo ontstaan kleine ondernemingen waarbinnen samengewerkt wordt rond één thema, zoals sociale ongelijkheid.

‘In onze ondernemingen trachten we antwoorden te formuleren op vragen zoals: “Hoe kunnen burgers hun stem laten horen in iedere politieke beslissing die hen rechtstreeks beïnvloedt?” of “Hoe kan je onderwijs organiseren in ontwikkelingslanden?”

Noodzakelijk alternatief

Volgens Vial heeft de mens tot op heden veel te weinig ondernomen om een antwoord te formuleren voor de uitdagingen die op ons afkomen, zoals het behouden van de biodiversiteit, de welvaartsverdeling en de klimaatopwarming. De toekomst ziet hij vrij somber in: een nieuwe financiële crisis zal ervoor zorgen dat ons hele financiële systeem instort. Toch meent hij dat het enkel de mens zelf is die dit noodlot kan afwenden.

‘We zijn een netwerk van onderling verbonden knopen waartussen informatie vrij beweegt’

‘Als iemand een bedrijf opstart louter om winst te maken of als iemand zeer traag werkt voor een overheidsinstelling, dan verspillen die hun tijd. En tijd is er niet meer’, besluit Vial scherp. ‘Enspiral zal er hoe dan ook voor blijven zorgen dat mensen zich blijven verenigen rond thema’s die er echt toe doen’.