Afghaanse kopiisten draaien overuren

‘Ik verdien als kopiist net genoeg om te overleven en mijn kinderen naar school te sturen’, vertelt Shahab Shams, gediplomeerd ingenieur.

De 70-jarige Mohamad Arif zou al tien jaar van zijn pensioen moeten genieten, maar desondanks werkt hij nu als kopiist in de straten van Kabul. De voormalige luchtmachtkolonel leeft van zijn pen omdat zijn karig pensioentje niet volstaat. ‘Ik heb geen keus, mijn overheidspensioen is veel te weinig’, zegt de oud-militair.

Arifs klanten zijn de miljoenen Afghanen die kunnen lezen noch schrijven. ‘Men vraagt me vaak om een brief te schrijven naar familieleden in de gevangenis, maar het invullen van officiële documenten wordt ook veel gevraagd’, vertelt hij. Zijn diensten zijn populair in een land waar 66 procent van de bevolking ongeletterd is. Bij vrouwen ligt het percentage zelfs op 82 procent, volgens cijfers van het Afghaanse ministerie van Onderwijs.

‘Ik verdien net genoeg om te overleven en mijn kinderen naar school te sturen’, vertelt Arifs collega Shahab Shams. Hij is een gediplomeerd ingenieur, maar zijn diploma is waardeloos. ‘In dit land is er voor niemand werk’, klaagt hij. ‘Bovendien is er veel corruptie. Om iets in orde te krijgen moet je bijna altijd een steekpenning betalen: om je kinderen in te schrijven op school, in ziekenhuizen, enzovoort.’

Corruptie

Volgens een gezamenlijke studie van de VN en de Afghaanse overheid uit 2012 betaalt de helft van alle Afghanen een steekpenning aan ambtenaren. De meeste Afghanen beschouwen corruptie als het grootste probleem in hun land, zelfs groter dan de heersende armoede, de beïnvloeding van vreemde machten en de allesbehalve goede werking van de overheid.

Vreemd genoeg toont de studie ook aan dat bijna 7 op 10 Afghanen er begrip voor hebben dat staatsambtenaren hun karige salaris een beetje aanvullen met steekpenningen. Een even groot aantal burgers vind het bovendien aanvaardbaar dat ambtenaren worden aangeworven dankzij vriendschappelijke of familiale banden. In 2009 was dit nog maar acceptabel voor 42 procent van alle Afghanen.

Dat corruptie een probleem is in het Aziatische land, blijkt ook uit de nationale verkiezingen die op 5 april van dit jaar plaatsvonden. Na een tweede, beslissende kiesronde werd een klacht neergelegd wegens kiesfraude en moesten alle stemmen worden herteld. Uiteindelijk kozen de presidentiële kandidaten op 21 september voor een regering van nationale eenheid.

Strijd

‘Vergeet niet dat wij Afghanen van nul moeten beginnen.’

Het was Ghulam Farooq Wardak, de Afghaanse minister van Onderwijs, die na deze verkiezingen nogmaals de vinger op de wonde legde. ‘Deze verkiezingsproblemen zouden er niet zijn geweest als alle burgers konden lezen en schrijven’, benadrukte hij.

‘Maar vergeet niet dat wij Afghanen van nul moeten beginnen. Nog geen twaalf jaar geleden was 95 procent van de bevolking analfabeet.’

Volgens Wardak is er ondanks de slechte cijfers toch reden tot optimisme. ‘Rond 2000 zaten er nog maar één miljoen kinderen op school. Vandaag de dag zijn dat er al 13 miljoen.

Volgend jaar zullen wellicht alle Afghaanse kinderen onderwijs krijgen. Ik verwacht dat in 2020 elk Afghaans kind kan lezen en schrijven’, aldus de minister.