Als Afrika inzet op schone lucht, redt het 880.000 levens per jaar

Snelle ingrepen in onder meer transport, landbouw en afvalbeheer kunnen Afrika helpen om honderdduizenden overlijdens door luchtvervuiling te voorkomen. De maatregelen hebben ook meteen een belangrijke klimaatbonus.

Maatregelen in vijf sleutelgebieden - transport, huisvesting, landbouw, energie en afval – kunnen de luchtkwaliteit versneld verbeteren en zo tegen 2030 al 200.000 overlijdens per jaar vermijden. Dat blijkt uit een gezamenlijk rapport van de Climate and Clean Air Coalition (CCAC), het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) en de Commissie van de Afrikaanse Unie.

Noodsituatie

Door de maatregelen te volgen die het rapport voorschrijft, kunnen Afrikaanse regeringen op korte termijn 200.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar voorkomen. Tegen 2063 zouden de maatregelen zelfs tot 880.000 per jaar kunnen vermijden.

‘Luchtverontreiniging is een noodsituatie voor de gezondheid en het klimaat.’

En dat is niet alles: de aanbevelingen kunnen ook de uitstoot van CO2 met 55 procent doen dalen, en die van het nog krachtigere broeikasgas methaan zelfs met 74 procent. Verder zou de voedselzekerheid verbeteren, omdat woestijnvorming wordt tegengegaan.

‘Luchtverontreiniging is een noodsituatie voor de gezondheid en het klimaat, zowel in Afrika als in de rest van de wereld’, zegt Inger Andersen, uitvoerend directeur van UNEP. ‘Door verontreinigende stoffen te verminderen, kunnen we de ergste gevolgen van klimaatverandering op zeer korte termijn afremmen en tegelijkertijd mensenlevens beschermen.’

Dodelijk duo

Luchtvervuiling is wereldwijd verantwoordelijk voor ongeveer zeven miljoen doden per jaar. Vaak zijn de bronnen van die vervuiling en van broeikasgassen dezelfde.

Sommige uitstoot, zoals methaan en zwarte koolstof, dragen rechtstreeks bij aan zowel luchtverontreiniging als klimaatverandering. En omdat Afrika bijzonder kwetsbaar is voor de gevolgen van de klimaatcrisis, zullen inspanningen om de uitstoot te verminderen zowel levens redden als het milieu beschermen.

‘Luchtvervuiling en klimaatverandering zijn een dodelijk duo en moeten samen aangepakt worden’, zegt Soipan Tuya, kabinetsmedewerker Milieu en Bosbouw in Kenia. Ze zegt verheugd te zijn over het rapport en de concrete aanbevelingen.

Afrika in ontwikkeling

Het rapport bekijkt voor het eerst luchtverontreiniging en klimaatverandering samen voor het Afrikaanse continent. Het biedt een wetenschappelijke basis voor schone lucht, rekening houdende met de Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) en de Agenda 2063.

Zo wordt er onder meer rekening gehouden met een enorme toename van economische activiteit in Afrika, verstedelijking en een bevolking die uitkijkt naar zelfontplooiing en ontwikkeling.

Afrika is zelf slechts verantwoordelijk voor een klein deel van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

De in totaal 37 aanbevelingen spreiden zich over vijf belangrijke domeinen en zijn kosteneffectief. Enkele voorbeelden: overstappen op schonere voertuigen en op veilig en betaalbaar openbaar vervoer, inzetten op de aanleg van veilige fiets- en wandelpaden en zuinige apparaten voor koeling en airconditioning stimuleren. Andere pistes zijn inzetten op hernieuwbare energie, de methaanemissies in de landbouw aanpakken, voedselverspilling verminderen en open verbranding van afval verminderen.

Bij nietsdoen piekt vervuiling

Het rapport waarschuwt dat ook de landen buiten Afrika hun uitstoot drastisch moeten verminderen om de opwarming van de aarde te beperken. Het Afrikaanse continent is zelf slechts verantwoordelijk voor een klein deel van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, maar heeft buitensporig veel ellende te verduren van de gevolgen van de klimaatverandering.

Zonder enige verandering in het beleid zal de uitstoot van broeikasgassen immers verdrievoudigen tegen 2063, stelt het rapport. De luchtverontreiniging zal dan toenemen en tot 930.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar veroorzaken in 2030, en ongeveer 1,6 miljoen overlijdens per jaar in 2063.