Fairfin: Belgische banken in overheidshanden doen minst ethische investeringen

Banken die actief zijn in België doen te weinig om schadelijke investeringen uit hun portefeuille te bannen. Hoewel enkele kleine spelers een voortrekkersrol spelen op vlak van maatschappelijk verantwoord beleggen, blijven de grootbanken rommelen in de marge. Dat blijkt uit een analyse van de ngo Fairfin.

‘Geen enkele grootbank sluit steenkoolbedrijven al volledig uit in hun beleid of is van plan dat in de toekomst te doen voor andere fossiele brandstoffen’, zegt onderzoeker Jozef Vandermeulen. Om de twee jaar komt Fairfin met de Bankwijzer, die het investeringsbeleid van de Belgische financiële sector doorlicht.

Een aantal kleinere banken en nieuwe spelers, zoals Triodos Bank en NewB, nemen wel degelijk structurele maatregelen om vooral activiteiten te financieren die een positieve sociaal-ecologische impact hebben. Beide banken investeren bijvoorbeeld niet in fossiele brandstoffen. NewB belooft volgens de analyse ook volledige transparantie over alle financieringen. Triodos financiert enkel bedrijven als die voldoen aan een aantal strenge criteria wat betreft hun toeleveringsketen. Argenta heeft op haar beurt steenkool geweerd uit haar portefeuille en sluit fossiele brandstoffen uit in die van haar klanten. 

Fossiele brandstoffen

De grotere spelers, vooral BNP Paribas en overheidsbank Belfius, hanteren echter een investeringsbeleid waarbij nog steeds schadelijke investeringen gebeuren. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) stelt duidelijk dat het ontginnen van nieuwe olie- en gasvelden onmiddellijk moet stoppen indien we nog een kans willen maken om de opwarming te beperken tot 1,5 graden. Het IPCC-rapport van afgelopen maandag stelt onomwonden dat de gevolgen catastrofaal zullen zijn indien die drempel overschreden wordt. 

Fairfin roept op om de banken bindende regels op te leggen.

Toch heeft van de grootbanken enkel KBC gezegd dat ze nieuwe olie- en gasontginning ‘niet meer rechtstreeks zullen financieren’. Ondanks verschillende beloftes, heeft op dit moment geen enkele grootbank steenkoolbedrijven volledig geweerd uit haar portefeuille. 

Het ontbreekt die banken aan duidelijke regels, zegt Fairfin. ‘Wanneer beleid vaag en onvolledig is, of niet wordt toegepast op de toeleveringsketens van bedrijven, stroomt er nog steeds geld naar bedrijven die schadelijk zijn voor de natuur, die de mensenrechten schenden of die kinderarbeid gebruiken’, aldus Vandermeulen.

Overheid kijkt toe

Dat net BNP Paribas Fortis en Belfius - respectievelijke grotendeels en volledig eigendom van de Belgische staat - onderaan de ranking hangen is een doorn in het oog van de bankenmonitor. De miljardeninvestering van de overheid zou democratische inzage en inspraak moeten garanderen maar dat gebeurt niet, dat stellen de onderzoekers. 

Zo investeert Belfius jaarlijks miljoenen in bedrijven die actief zijn in Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Dat gaat rechtstreeks in tegen het standpunt van de federale regering, die vindt dat de nederzettingen illegaal zijn volgens het internationaal recht en het vooruitzicht op duurzame vrede ondermijnen. 

Fairfin roept op om de banken bindende regels op te leggen. ‘Grootbanken moeten belangrijke knopen doorhakken, zoals kleinere banken al doen. De overheid heeft een belangrijke rol te spelen in dat proces, als regulator en als aandeelhouder, ’zegt Vandermeulen.