Bekende gezichten moeten Europese hoop verwezenlijken
Nadire Mater
18 juli 2002
Het Turkse parlement moet zich op 1 september
uitspreken over een datum voor nieuwe verkiezingen, nu de
driepartijencoalitie van premier Bulent Ecevit is doodgebloed. Achter de
schermen warmt een nieuwe formatie van dissidente ministers uit Ecevits
kabinet zich op voor het grote werk: Turkije binnenloodsen in de Europese Unie.
Sinds woensdag beschikt de regering niet meer over de minimummeerderheid
van 276 stemmen in het 550-koppige Turkse parlement. De laatste zware slag
voor Ecevit was het ontslag van twee vertrouwelingen: voormalig
vice-premier Husamettin Ozkan en voormalig minister van Buitenlandse Zaken
Ismail Cem. De twee hebben zich aangesloten bij Kemal Dervis, de
invloedrijke voormalige minister van Financiën die met steun van het IMF
een economisch herstelprogramma voor Turkije ontwikkelde.
Bij hun ontslag riepen Ozkan en Cem op tot de vorming van een nieuwe
sociaal-democratische partij om Turkije te helpen zijn toekomstige rol als
lid van de EU waar te maken. De nieuwe formatie wil ook het
IMF-programma afwerken, aldus professor Turkel Minibas van de universiteit
van Istanbul: Er is een nieuw Turkije in de maak, dat niet altijd voor
problemen zorgt op de wereldmarkten.
De nieuwe formatie heeft hoge verwachtingen geschept bij de zakenwereld,
intellectuelen en vakbondsleiders. Niemand, ook de media niet, lijkt zich
te storen aan het feit dat de troika Dervis-Ozkan-Cem ook al aan het roer
stond in de vorige bewindsploeg. Ozkan was tot op de dag van zijn ontslag
de rechterhand van Ecevit.
Volgens politieke analysten stemt het leger stilzwijgend in met de gang van
zaken en kan de troika rekenen op de steun van Europa, het IMF en - vooral
- Washington. Een must voor wie in Turkije aan politiek wil doen, aldus
Cengiz Aktar van de universiteit van Galatasaray.
De leegloop in Ecevits bewindploeg is het gevolg van een impasse in de door
Europa gevraagde politieke en economische hervormingen. De criteria van
Kopenhagen inzake democratie, mensenrechten en markteconomie zijn
voorwaarden om te beginnen onderhandelen over toetreding. De hervormingen
worden echter tegengehouden door de extreem-rechtse coalitiepartner MHP, de
partij van de Nationale Actie.
Turkije kreeg op de EU-top van Helsinki in 1999 de status van
kandidaat-lid en wil op de top in Kopenhagen in december een schema
krijgen voor toetredingsonderhandelingen. Het ziet er niet naar uit dat het
Turkse parlement voor die tijd wetten zal stemmen om de doodstraf af te
schaffen en onderwijs en televisie-uitzendingen in het Koerdisch toe te laten.
De toetreding tot de Europese Unie wordt het onderwerp van de
verkiezingen, voorspelt Aktar. Zonder de EU zit Turkije in een doodlopend
straatje en lopen we het risico een pion te worden voor de plannen van de
Verenigde Staten in de regio.