Bevolkingsgroei bedreigt carnivoren
Mattias Creffier
14 juli 2004
Heel wat vleesetende dieren zijn acuter met uitsterven bedreigd dan totnogtoe werd aangenomen. Een groep Amerikaanse en Britse wetenschappers heeft een model ontwikkeld dat rekening houdt met de voorspelde bevolkingsgroei. Vooral in Afrika gaan carnivoren sombere tijden tegemoet, omdat de bevolking daar het snelst groeit.
Het succes van de homo sapiens heeft ervoor gezorgd dat de zoogdieren in de laatste 400 jaar vijftig keer sneller uitsterven dan voorheen, zo stelt de studie. Toch zijn er in gebieden met een dichte bevolking telkens soorten die uitsterven en soorten die overleven. Dat wijst erop dat biologische factoren eigen aan de soort de doorslag geven: de draagtijd, de grootte van het territorium en de dichtheid van de populatie.
Het onderzoek, dat verscheen in het online vaktijdschrift PloS Biology, belicht het verband tussen deze biologische factoren en voorspellingen omtrent menselijke bevolkingsgroei. Dieren met een lange draagtijd bijvoorbeeld zijn extra in het nadeel wanneer ze in een gebied met veel mensen wonen. De mensen zorgen voor extra concurrentiedruk bij de jacht en door rechtstreeks aanvallen. Dieren met een traag voortplantingsritme kunnen die extra druk niet compenseren en dreigen te verdwijnen.
Voor dieren in minder bevolkte gebieden is een lange dracht niet zo’n grote handicap: hun aantallen blijven relatief stabiel. In het nadeel zijn hier vooral dieren met een kleine habitat, omdat die sneller hun leefgebied kunnen verliezen. Soorten met een kleine populatie hebben sowieso een hogere kans op uitsterven, ongeacht de hoeveelheid mensen die in de buurt wonen.
De onderzoekers waarschuwen op basis van hun model voor het voortbestaan van een reeks Afrikaanse civetkatachtigen (viverridae). Ze leven in een gebied met een snel groeiende mensenbevolking en hebben de biologische kenmerken die bijdragen tot extinctie. Toch staan ze momenteel niet erg hoog genoteerd op lijstjes van natuurbeschermers. Er is geen reden tot gerustheid over het lot van sommige soorten, zo luidt het, gewoon omdat ze momenteel niet als bedreigd bekend staan.