'Het ergste moet nog komen'

Braziliaanse regering maakt milieudiensten vleugellam

Jeso Carneiro (CC BY-NC 2.0)

De Braziliaanse president Jair Bolsonaro.

De radicaal-rechtse regering van Jair Bolsonaro is de Braziliaanse milieudiensten volop aan het ontmantelen. Toplui zijn ontslagen, middelen worden ingeperkt, het landbouwministerie krijgt veel meer armslag. “Het ergste moet nog komen.”

Vóór zijn inauguratie op 1 januari had president Jair Bolsonaro aangekondigd dat hij het ministerie van Leefmilieu zou afschaffen. Hij heeft dat uiteindelijk niet gedaan maar kortwiekte het ministerie wel. Hij bracht de diensten voor bos- en waterbeheer over naar andere ministeries en elimineerde de interne organen die zich met klimaatverandering en woestijnvorming bezighielden.

Het ministerie van Landbouw kreeg meer bevoegdheden. Het kreeg er bosbeheer en de afbakening van inheemse gronden bij. Landbouw beschermt het milieu, betoogde de president, waarmee hij de ontbossing als gevolg van de veeteelt negeerde.

Toezichthouders ontslagen

De zogeheten ruralistas, vertegenwoordigers van de grote landbouwbedrijven in het parlement, speelden een belangrijke rol bij de verkiezingsoverwinning van Bolsonaro. Ze hebben daardoor een overweldigende macht in de regering.

Toplui zijn ontslagen, middelen worden ingeperkt, het landbouwministerie krijgt veel meer armslag.

Minister van Milieu Ricardo Salles, een trouwe bondgenoot van de ruralistas, onthoofdde de belangrijkste uitvoerende milieu-instanties.

Op 28 februari ontsloeg hij de toezichthouders van het Braziliaanse Instituut voor Milieu (Ibama), dat in 21 van de 27 staten van het land instaat voor regulering en inspectie. Twee maanden later zijn er geen vervangers.

Begroting verkleind

Op 26 april gaf Salles opdracht de begroting van Ibama met een kwart in te krimpen. Ibama had voordien al te lijden onder een ernstig gebrek aan geld en medewerkers. Daardoor beschikt het over minder middelen om grote projecten te evalueren waarvoor een milieuvergunning is vereist.

De top van het Chico Mendes-instituut voor het Behoud van Biodiversiteit (ICMBio), dat 334 milieubeschermingseenheden en 14 onderzoekscentra beheert, nam ontslag omdat hij het oneens was met de acties van de minister en de bedreigingen aan het adres van de ambtenaren.

Om hen te vervangen benoemde Salles vier leden van de militaire politie van de staat São Paulo, mensen met beperkte milieuervaring en twijfelachtige kwalificaties.

Grote schoonmaak 

De militarisering van het openbaar bestuur loopt als een rode draad door Bolsonaro’s aanpak. Hij past die ook toe in andere ministeries, onder meer die voor onderwijs, infrastructuur, energie en zelfs toerisme.

De militarisering van het openbaar bestuur loopt als een rode draad door Bolsonaro’s aanpak.

De taak van milieuminister Salles is “grote schoonmaak” te houden bij Ibama en ICMBio, zei de president op 29 april op Agrishow, een beurs voor landbouwtechnologie, in Ribeirão Preto, een belangrijke plaats voor de suikerindustrie.

Hij benadrukte daar de harmonische samenwerking tussen de ministers van Leefmilieu en Landbouw en herhaalde zijn afkeer van de milieu-instanties, die hij een “industrie van boetes” noemde, gedomineerd door radicale activisten.

Ontmanteling van milieuregels

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
“Het ergste moet nog komen: de ontmanteling van de milieuregels, zoals die voor de wettelijke reserve”, zegt Paulo Barreto, onderzoeker bij het Instituut voor Mens en Milieu van het Amazonegebied (Imazon), een organisatie die de ontbossing in het Amazonegebied monitort.

De wettelijke reserve is het deel dat elke eigendom op het platteland intact moet laten. In het Amazonegebied loopt die reserve op tot 80 procent, in de Cerrado, de Braziliaanse savanne, het op één na grootste bioom van het land, bedraagt die 35 procent, in andere natuurgebieden 20 procent.

De wettelijke reserve maakt sinds 1965 deel uit van de Boswet en werd bevestigd bij een herziening van de wet in 2012. 

Landbouwgebied ontsluiten

Senator Flavio Bolsonaro, zoon van president Jair Bolsonaro, diende op 16 april samen met collega Marcio Bittar een wetsvoorstel in om de wettelijke reserve in te trekken. Ze willen het “grondwettelijke eigendomsrecht” volledig herstellen. 

“Als dit wordt goedgekeurd, ziet het erg slecht uit”

De wettelijke reserve vormt een obstakel voor de ontwikkeling van het land, zeggen ze. Ze afschaffen zou voor miljarden dollars aan mineralen, energiebronnen, biodiversiteit en landbouwgebied ontsluiten. 

“Als dit wordt goedgekeurd, ziet het erg slecht uit”, zegt Barreto. Het zou de inspanningen van vele tientallen jaren om de verdere vernietiging van de natuur te voorkomen tenietdoen. Het Atlantisch Woud verloor al meer dan 90 procent van zijn oorspronkelijke bossen, het Amazonewoud ongeveer 20 procent.

Agressief

Barreto ziet hoe het offensief van de regering tegen het milieu lijkt samen te vallen “met aanvallen op de wetenschap, de pers” en andere domeinen. Onderwijs in filosofie en sociologie wordt afgewezen. Geneeskunde, ingenieurskunde en diergeneeskunde moeten voorrang krijgen, omdat die de belastingbetaler meteen voordeel opleveren, vindt Bolsonaro.

“De regering treedt zo agressief op tegen het milieu dat waarschuwingssignalen zijn afgegaan”, en niet alleen in Brazilië, zegt Barreto.

Zo hebben 602 wetenschappers in een brief aan de Europese Unie gevraagd om de invoer van Braziliaanse producten alleen toe te staan als die in overeenstemming is met de milieuverplichtingen en inheemse rechten.

Bolsonaro geweigerd in New York

Het Natuurhistorisch Museum van New York weigerde een evenement te organiseren waarbij de Braziliaanse president door de Kamer van Koophandel Brazilië-Verenigde Staten zou worden geëerd als een van de personen van het jaar.

In Brazilië zal de reactie van de privésector bepalend zijn, zegt Barreto, aangezien “deze regering niet luistert naar de ngo’s.”

“Het is tijd om de Boswet uit te voeren, niet om hem te wijzigen”, reageerde de Braziliaanse Coalitie voor Klimaat, Bosbouw en Landbouw op het voorstel om de wettelijke reserve in te trekken. De Coalitie is een beweging die 194 bedrijven, organisaties en onderzoekscentra bijeenbrengt.

Tot de coalitie behoren het Amerikaanse Cargill en het Braziliaanse Amaggi, twee grote spelers in de wereldwijde landbouwhandel, en ook de Braziliaanse Vereniging voor Agribusiness en de Vereniging van Veehouders Zebú.

Milieu versterkt landbouw

De huidige versie van de Boswet, die in 2012 na vijf jaar debat werd goedgekeurd, “is de eerste stap om zowel de landbouwproductie te versterken als het milieu te behouden”, stelt de coalitie. Een sterker milieu komt de landbouw ten goede omdat “de productiviteit erg afhankelijk is van de klimaatomstandigheden”.

“De toekomst ziet er zorgwekkend uit.”

Het nieuwe regeringsbeleid heeft de ontbossing in het Amazonegebied nog niet doen toenemen. Omdat er in de eerste maanden van het jaar veel regen viel in de regio, waardoor het moeilijk was om bomen te kappen, zegt Barreto. “Maar de toekomst ziet er zorgwekkend uit.”

Bosbehoud en ontwikkeling hoeven elkaar niet uit te sluiten, zegt hij. Studies hebben bevestigd dat er zonder ontbossing meer kan worden geproduceerd, en dat een duurzame veeteelt tot tevredener werknemers met betere lonen leidt.

Moderne landbouwers zien dat onder ogen, zegt Barreto. Maar er zijn anderen met “achterhaalde ideeën die alles blokkeren en in de war sturen”.

 

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.