Kunstkenners? Investeerders? Wie hebben we nodig om de klimaatcrisis te keren?

Om een realistisch pad naar een duurzame toekomst uit te tekenen is een bredere waaier aan kennis nodig dan nu het geval is. Dat is de conclusie van een consortium van Britse universiteiten dat zich buigt over de vraag: hoe bereiken we netto-nuluitstoot op een inclusieve manier?

‘Er is nood aan een bredere groep experts om beslissingen te nemen over hoe het landschap in de toekomst zal worden beheerd als we het klimaatdoel netto-nuluitstoot willen bereiken.’ Dat is de conclusie die het ‘Landscape Decisions Programme’ trekt in het rapport ‘Landscape Decisions to Meet Net Zero Carbon: Pathways that consider ethics, socio-ecological diversity, and landscape functions’.

Aan dit programma, dat wordt geleid door de universiteit van Leicester, werken milieuwetenschappers mee, maar ook ecosysteem-experts, menswetenschappers, geografen en andere deskundigen van in totaal negen Britse universiteiten en onderzoeksinstituten.

Van kunstkenners tot investeerders

Concreet vindt de groep dat de klimaatcrisis moet worden aangepakt door er meer verschillende mensen bij te betrekken: van personen uit de kunstwereld tot het bedrijfswezen, maar ook boeren, landeigenaren, ontwikkelaars en investeerders moeten worden gehoord, zeggen ze.

Het rapport benadrukt de potentieel negatieve impact van de bestaande maatregelen om nuluitstoot te bereiken.

Het interdisciplinaire team van Britse onderzoekers zegt dat er immers ‘meerdere tegenstrijdigheden’ in de wegen naar netto-nul-klimaatdoelen aan het licht werden gebracht. Daarom roepen ze op tot meer (lees: bredere) expertise om een realistische én meer duurzame toekomst te creëren.

Het rapport benadrukt de potentieel negatieve impact van de bestaande maatregelen om nuluitstoot te bereiken. De onderzoekers zien in de huidige gang van zaken zelfs verregaande gevolgen zoals het verlies van biodiversiteit, een negatieve impact op het menselijke welzijn en het verdwijnen van culturele kennis over het landschap.

Geen ‘one size fits all’

De Britse overheid heeft een netto-nuldoelstelling vastgelegd voor 2050 en wil die bereiken door de uitstoot van broeikasgassen omlaag te brengen en de zogeheten ‘koolstofputten’, zoals veengebieden en bossen, beter te beheren. Ook wordt er sterk ingezet op nieuwe technologieën voor het afvangen van CO₂.

De aanbevelingen van de interdisciplinaire groep omvatten een grotere focus op lokaal gedecentraliseerde beslissingen rond landgebruik. Een one-size-fits-all-benadering om tot nuluitstoot te komen kan volgens hen voor bepaalde landschappen namelijk schadelijk zijn.

Verder benadrukken ze dat er naast het bestuderen van de fysieke impact van landschapsbeslissingen, ook gekeken moet worden naar de volledige context en de bredere maatschappelijke gevolgen van deze aanpassingen.

Sociaal kader meenemen in beslissingen

De groep erkent dat snelle actie essentieel is om tot nuluitstoot te komen en zo de ineenstorting van de biodiversiteit te voorkomen.

‘We zetten in op een inclusievere benadering van de netto-nuldoelstelling die rekening houdt met de biodiversiteit én de mensen.’

‘We zullen uitdagende beslissingen moeten nemen over de manier waarop we de Britse landschappen in de toekomst zullen gebruiken en beheren, maar in dit rapport nemen we ook het bredere sociale kader van deze beslissingen mee en zetten we in op een inclusievere, meer plaats-specifieke benadering van de netto-nuldoelstelling die rekening houdt met de biodiversiteit én de mensen’, zegt Beth Cole, senior onderzoekster aan de universiteit van Leicester en hoofdauteur van het rapport.

‘Door de samenwerking over verschillende disciplines heen is deze groep van onderzoekers groter dan de som der delen. We hebben enkele van de silo’s doorbroken van waaruit dit probleem doorgaans wordt benaderd.’

Niet opnieuw ongelijkheid reproduceren

‘Het is dringend nodig om na te denken over de volledige cultuur van verandering en niet enkel over wat er haalbaar is op papier’, zegt medeauteur Katharine Earnshaw van de faculteit Klassieke en Oude Geschiedenis van de universiteit van Exeter. ‘Dit wil zeggen: een betere inschatting van het volledige plaatje, inclusief de sociale en ethische denkpatronen van mensen, naast wat er empirisch is bewezen, en rekening houdend met het heden, het verleden en de toekomst.’

Earnshaw: ‘Dit nieuwe rapport toont de voordelen van samenwerking met verschillende mensen, gemeenschappen en bedrijven zodat we niet opnieuw de ongelijkheden reproduceren die ons net in deze crisis hebben gebracht.’

‘Onze landschappen in het Verenigd Koninkrijk staan op het punt om sneller te veranderen dan ze in lange tijd hebben gedaan. Deze veranderingen worden aangestuurd door de catastrofale klimaatverandering en om die te voorkomen moeten we uiterlijk in 2050 netto nuluitstoot bereiken, het verlies van bedreigde dier- en plantensoorten terugdraaien en de voedselzekerheid en het levensonderhoud van onze boeren verbeteren.’

‘Dit rapport belicht enkele belangrijke aanbevelingen voor besluitvormers over ethische overwegingen, participatieve benaderingen en de afwegingen en synergieën tussen de verschillende doelen en interventies’, vat Heiko Balzter, hoogleraar Fysische Geografie aan de Universiteit van Leicester, het rapport samen.