Chileense studenten komen massaal de straat op
Lize van Dyck
27 april 2012
De dag voor de Chileense president de lang gevraagde veranderingen in het onderwijssysteem aankondigde, kwamen studentenverenigingen en masse samen in Santiago. ‘De president behandelt het onderwijssysteem meer als een consumptieproduct dan als een universeel recht,’ vinden de studenten.
Tienduizenden studenten verzamelden zich in de straten van Santiago om hun ongenoegen te tonen met het Chileense onderwijssysteem. 25 april, de dag voor president Sebastián Piñera de langverwachte aanpassingen aankondigde, voerden ze gezamenlijk actie tegen de laksheid van de regering.
Piñera is van plan een belastingswet in te voeren die 700 miljoen dollar moet opleveren, om Chili’s onderwijs toegankelijker te maken. Volgens hem is dit een ‘erg diepgaande verandering, in de zoektocht naar een kwalitatief en gelijk onderwijssysteem. ‘Hiermee bereiken we een kredietsysteem dat 90 procent van de studenten begunstigt en dat door de staat voorzien wordt van alle middelen’, aldus Piñera. Dat belastinggeld moet dan vooral van de bedrijven komen. Daarnaast zal de interest op studentenleningen dalen van zes naar twee procent.
De studenten nemen hier echter geen genoegen mee. Een van hun leiders Gabriel Boric, stelt dat ‘de president het onderwijssysteem nog steeds meer behandelt als een consumptieproduct dan als een universeel recht.’
Geprivatiseerd onderwijssysteem
Het Chileense onderwijssysteem is grotendeels gefinancierd door de privésector. Hogescholen en universiteiten zijn voor de “gewone” Chileen onbetaalbaar (ongeveer 40 procent van hun gemiddeld inkomen gaat naar schoolgelden), waardoor ze leningen moeten afsluiten bij banken. Rijke studenten gaan naar elitescholen, terwijl de rest van de bevolking moet strijden om binnen te geraken in ondergefinancierde publieke instituties. ‘Als de jongeren er al in slagen aan een universiteit te studeren, blijven ze achteraf zitten met een schuld van ongeveer 22000 euro. Om deze som af te betalen, moeten ze na hun opleiding nog tien tot twaalf jaar werken’, vult directeur van de vzw Huis van Latijns-Amerika David Cusatto aan.
De ongelijkheid in het onderwijssysteem kan uitgebreid worden naar een algemene ongelijkheid in Latijns-Amerika’s economisch rijkste land. Chili mag dan het land zijn met het hoogste individuele inkomen van het continent, deze rijkdom is erg ongelijk verdeeld.
‘Als de jongeren er al in slagen aan een universiteit te studeren, blijven ze achteraf zitten met een schuld van ongeveer 22000 euro. Om deze som af te betalen, moeten ze na hun opleiding nog tien tot twaalf jaar werken.’
Dit onevenwicht gaat terug op het tijdperk van generaal Pinochet, toen die het staatsbudget voor scholen verminderde en de opkomst van winstgevende privé-universiteiten aanmoedigde. Hierdoor kregen almaar minder jongeren de kans op een hogere studie.
In 2011 telden de Chileense universiteiten een totaal van 1,1 miljoen studenten, in een land van 17 miljoen mensen.
De Che Guevara onder de studenten
Sinds mei 2011 slaagden de studentenverenigingen erin de media-aandacht te verkrijgen door allerhande originele protestacties op touw te zetten. Massa-kiss-in’s (waarbij mensen elkaars partner zo lang mogelijk zoenen), publieke verkleedpartijen als superhelden, flash mob’s, en diverse publieke opstanden, zijn daar enkele voorbeelden van. Deze acties resulteerden onder meer in een dramatische daling van president Piñera’s kiescijfers (hij behaalt nog 26 procent in de laatste poll’s).
De studenten worden vertegenwoordigd door de Confederatie van Chileense Studentenfederaties (CONFECH), onder leiding van Camila Vallejo en Giorgio Jackson. Ook al verwerpt ze zelf de benaming, de studenten noemen ‘commandante Vallejo’ de nieuwe Che. Vanaf juni 2011 zette ze geregeld straattochten op, sommige met meer dan 200 000 protestanten. Ze is enorm geliefd bij haar achterban en zo mondig dat ze al meerdere senatoren met een mond vol tanden deed staan op tv-debatten. Samen met talrijke andere studentenleiders, pleit ze voor meer staatsfondsen voor publieke scholen, gratis onderwijs, meer toegankelijkheid tot elitescholen en een beter intercultureel schoolbeleid zonder discriminatie.
David Cusatto schrijft het herhalend studentenprotest toe aan de regering die er niet in slaagt het onderwijssysteem compleet te veranderen. ‘Om die mislukking te maskeren, probeert hij het publiek te paaien met louter esthetische aanpassingen, die het echte probleem niet aanpakken’, aldus Cusatto.