Corruptie rechtvaardigt zwartwerk voor Latijns-Amerikanen

Volgens gegevens van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben (Cepal), een VN-instantie, is de ongelijkheid in Latijns-Amerika groter dan in andere regio’s in de wereld. De Gini-coëfficiënt bedraagt er gemiddeld 0,53; de coëfficiënt meet de inkomensongelijkheid: 0 staat voor perfecte gelijkheid (iedereen heeft hetzelfde inkomen), 1 staat voor perfecte ongelijkheid (één persoon heeft al het inkomen).

Grootste ongelijkheid in Brazilië

De landen met de grootste inkomensongelijkheid zijn Brazilië, Guatemala, Honduras, Paraguay en Chili, in die volgorde. De gemiddelde Chileen bijvoorbeeld verdient een kleine 400 euro per maand terwijl de 4500 rijkste families in het land meer dan 20.000 euro per maand hebben.

Veel experts zien een rechtstreeks verband met corruptie en belastingontduiking. “Een fiscaal beleid is een instrument om een sociaal beleid te ontwikkelen”, zegt Francisca Quiroga, expert openbaar beleid van de Universiteit van Chili. Zonder belastingen geen mensenrechten en sociale rechten, zegt ze.

“Belastingontduiking is zonder enige twijfel een fraude die ongelijkheid in de hand werkt”, zegt sociologe Marta Lagos, directeur van onderzoeksbureau Latinobarómetro. “Er is massaal veel empirisch bewijs dat inkomens beter verdeeld worden als er belastingen worden betaald.”

Informele economie

Veel hangt samen met de informele economie. Zwartwerk is wijdverspreid in Latijns-Amerika en biedt een legitimatie voor belastingontduiking, zeggen de experts. In de winkel is het de normaalste zaak van de wereld dat je geen betalingsbewijs krijgt. Leveranciers vragen hun klanten vaak of ze de rekening met of zonder btw willen.

De even wijdverspreide corruptie, het afleiden van overheidsmiddelen, “verhoogt de perceptie bij de burgers dat het gerechtvaardigd is om geen belastingen te betalen, want de overheid besteelt hen toch en besteedt het geld bovendien slecht”, zegt Lagos.

Het wordt tijd dat de mensen in Latijns-Amerika inzien dat hun politieke en sociale rechten geschonden worden wanneer overheden belastingontduiking en corruptie toestaan, zegt Quiroga. “Alleen zo pakken we deze plaag aan.”

Uit een peiling van Latinobarómetro blijkt dat corruptie in alle Latijns-Amerikaanse landen een van de drie problemen is waar ze het meest van wakker liggen; de andere twee zijn de economische situatie en de misdaad. Een kwart van de Latijns-Amerikanen zegt dat ze in de laatste twaalf maanden over een corruptiezaak in eigen land hebben gehoord; een even groot deel zegt dat hun regering bijna uitsluitend uit corrupte politici bestaat.