De wereld wordt gepatenteerd

Het Vlaams-Nederlands Huis deBuren veranderde de naam van zijn debatreeks De zeven hoofdzonden na een klacht van Humo, dat die naam al in 1999 had laten patenteren. Humo kreeg bakken kritiek over zich heen. Kan een wijdverspreide uitdrukking zomaar door een weekblad geclaimd worden? Jörgen Oosterwaal ziet er geen graten in. ‘Wij hebben geen patent genomen op de zeven hoofdzonden op zich, wel op een interviewformat dat we zelf hebben bedacht. Ook andere Humo-rubrieken zoals Dwarskijker en Open Venster zijn gepatenteerde merken. De concurrentie speelt immers graag leentjebuur. Onze gloednieuwe rubriek Het Beste van de Week werd al klakkeloos gekopieerd door een maandblad.’ Frank Boudsma van het merkenbureau Arnold en Siedsma zegt dat zijn klanten ‘meestal een patent op de naam of het logo van hun bedrijf nemen. Maar ook ideeën, concepten, vormen en modellen kunnen beschermd worden. Aangezien De zeven hoofdzonden een gedeponeerd merk is, mocht Humo zelfs een schadevergoeding vragen indien deBuren had geweigerd de naam van de debatreeks te veranderen.’
Het merkenregister van het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) toont aan dat ook andere mediahuizen hun merken beschermen. Het productiehuis Woestijnvis heeft tv-formats zoals De Pappenheimers en De Mol gepatenteerd. Zelfs Het Nieuws van VTM is een beschermd merk. Geen enkel medium mag dezelfde naam gebruiken. Het Franstalige magazine Enjeux Internatiaux verscheen eind 2007 onder de titel E…X Internationaux na een klacht van een Frans bedrijf dat de rechten heeft op alle magazinetitels waarin Enjeux voorkomt in Frankrijk en de Benelux.
De lijst lijkt eindeloos. In april 2001 organiseerden dirigent Rudolf Werthen en choreograaf Marc Bogaerts een erotisch evenement in Oostende. Ze doopten hun geesteskind Kama Sutra. Tijdens de festiviteiten ontvingen ze een boze brief van de Nederlandse vennootschap Hilleneer Outdoor Advertising, dat beweerde dat ze Kama Sutra hadden laten registreren bij het BBIE. Alleen zij mochten de naam gebruiken voor het organiseren van eroticabeurzen en –evenementen. ‘Het is belachelijk dat de naam van een tweeduizend jaar oud literair werk geclaimd kan worden. We hebben het evenement niet anders genoemd aangezien het intussen op zijn laatste benen liep’, zegt Werthen. Hilleneer ondernam geen verdere juridische stappen.
Ook in cyberspace wordt gezwaaid en gedreigd met patenten. LDD-parlementslid Jurgen Verstrepen en Base raken het niet eens over de domeinnaam www.freedomofspeech.be. Base had zijn bekende slogan in 2003 als gedeponeerd merk laten registreren. ‘Wij willen niet dat onze slogan als domeinnaam gebruikt wordt voor politieke doeleinden. Zeker niet door iemand die een heel andere politieke overtuiging heeft dan wij’, zegt Bart Vandesompele, communicatieverantwoordelijke van Base. In april oordeelde de arbitragecommissie dat de slogan alleen door Base gebruikt mag worden voor commerciële doeleinden. ‘We gaan in hoger beroep’, zegt Verstrepen. ‘Ik vind het absoluut niet kunnen dat Freedom of Speech, het eerste amendement van de Amerikaanse grondwet, door een telecombedrijf geclaimd kan worden. Ik vraag mij af op welke gronden het BBIE zich baseert om een patent toe te kennen.’ (lb)