Deense onderzoekers linken dalend geboortecijfer aan chemische stoffen

Het dalende geboortecijfer in geïndustrialiseerde landen hangt samen met onze blootstelling aan chemische stoffen, waarschuwt Deens onderzoek in vakblad Nature. Zwangere vrouwen en jonge kinderen zouden veel beter beschermd moeten worden tegen hormoonverstorende stoffen.

In geïndustrialiseerde landen is het geboortecijfer zo laag dat er nu al een tekort aan jonge arbeidskrachten is, en over een paar jaar zal de bevolking in die landen beginnen te krimpen. Die trend werd tot nog toe vooral toegeschreven aan culturele factoren, zoals de veranderende rol van vrouwen in de samenleving.

Maar volgens wetenschappers van het Deense Rigshospitalet is er meer aan de hand. Ze wijzen chemicaliën in onze omgeving aan als de grote boosdoener. ‘We moeten het onder ogen zien; omgevingsfactoren hebben een beslissende en negatieve invloed op ons reproductievermogen’, waarschuwen ze.

Minder vruchtbaar

In het wetenschappelijk tijdschrift Nature Reviews Endocrinology argumenteren ze dat ongeboren kinderen en jonge kinderen bijzonder gevoelig zijn voor de blootstelling aan chemische stoffen. Dat verklaart volgens het onderzoek de significante toename van afwijkingen aan de mannelijke geslachtsorganen bij baby’s, slechtere zaadkwaliteit bij jonge mannen en een hogere incidentie van teelbalkanker.

‘Het lijdt geen twijfel dat we te maken hebben met een serieus maatschappelijk probleem.’

De blootstelling aan chemicaliën zou ook de reden zijn waarom steeds meer meisjes vroeg in de puberteit komen.

‘Het lijdt geen twijfel dat we te maken hebben met een serieus maatschappelijk probleem’, zegt Anders Juul, hoogleraar Andrologie en Fertiliteit. ‘Ongeveer een op de tien Deense kinderen wordt vandaag geboren na geassisteerde voortplanting. Meer dan 20 procent van de mannen krijgt nooit kinderen. Dat is niet genetisch te verklaren, omdat de ontwikkeling al over enkele generaties heeft plaatsgevonden. Daarom is het uiterst belangrijk dat we de relatie tussen onvruchtbaarheid en omgevingsfactoren nader onderzoeken.’

Industrialisatie

Volgens de studie loopt de daling van de geboortecijfers gelijk met de industrialisatie en het begin van de grootschalige verbranding van fossiele brandstoffen.

Die fossiele brandstoffen zouden ook de grote boosdoeners zijn achter de negatieve invloed van chemicaliën. ‘Zo’n 10 procent van de fossiele brandstoffen wordt momenteel gebruikt als ingrediënt in chemicaliën, en die zitten in zowat alle producten om ons heen: van speelgoed, kleding en cosmetica tot voedsel, verpakkingen en bouwmaterialen,’ zegt Niels Erik Skakkebæk, hoogleraar Fertiliteit.

‘Veel van de stoffen kunnen de hormoonhuishouding verstoren, en we worden massaal blootgesteld aan deze stoffen, zeggen de wetenschappers. Ze zijn dan ook terug te vinden in het bloed, urine, sperma en vruchtwater van de hele bevolking.’

Zwangere vrouwen beschermen

Volgens de auteurs moeten zwangere vrouwen veel beter beschermd worden, met name tegen hormoonverstorende stoffen.

‘Het is van vitaal belang dat de relatie tussen die chemicaliën en onze vruchtbaarheid een topprioriteit wordt.’

‘Als de immigratie niet compenseert, kunnen we over enkele jaren de dalende bevolkingsaantallen zien die nu bijvoorbeeld in Japan al een ernstige uitdaging vormen’, zegt Skakkebæk.

Er zal simpelweg een tekort aan arbeidskrachten ontstaan, zegt Juul. ‘Onze moderne levensstijl heeft een sterke invloed op onze capaciteit om ons voort te planten, en de foetus en het jonge kind zijn het meest kwetsbaar.’

Het is daarom cruciaal dat we ze beter beschermen tegen hormoonverstoorders, zegt hij. ‘Het is van vitaal belang dat de relatie tussen die chemicaliën en onze vruchtbaarheid een topprioriteit wordt in Denemarken en de rest van de wereld.’