Door kusterosie in noordpoolgebied escaleert klimaatverandering

Nieuws

Snelle stijging van de zeespiegel is de oorzaak

Door kusterosie in noordpoolgebied escaleert klimaatverandering

Door kusterosie in noordpoolgebied escaleert klimaatverandering
Door kusterosie in noordpoolgebied escaleert klimaatverandering

IPS

11 september 2018

Duizenden jaren geleden kwamen ineens grote hoeveelheden CO2 vrij in de atmosfeer. Onderzoekers denken de oorzaak gevonden te hebben: een snelle stijging van de zeespiegel. Vandaag kan dat rond de Noordpool opnieuw gebeuren, waarschuwen ze.

Eric ROBERT CC BY-NC-ND 2.0

Kusterosie Noordpool

Eric ROBERT CC BY-NC-ND 2.0​

Ongeveer 11.500, 14.600 en 16.500 jaar geleden steeg het CO2-peil telkens zeer sterk, en ook erg plots. De oorzaken waren nooit helemaal duidelijk.

Onderzoekers van het Duitse Alfred Wegener-instituut trokken daarom samen met Deense en Zwitserse collega’s naar de Zee van Okhotsk, in het oosten van Rusland.

Permafrost

Ze verzamelden sedimentstalen van de zeebodem. Tot hun verrassing vonden ze diep in het sediment sporen van plantenresten die op de zeebodem waren afgezet. Die waren enkele duizenden jaren ouder dan de omringende sedimenten.

‘Tot hun verrassing vonden ze diep in het sediment sporen van plantenresten die op de zeebodem waren afgezet’

Deze zijn wellicht ontstaan in extreem oude permafrost die om de een of andere reden plotseling ontdooid was.Permafrost is grond die het hele jaar door bevroren is tot een diepte van enkele honderden meters, op sommige plaatsen is die grond al sinds de laatste ijstijd, 20.000 jaar geleden, of zelfs langer bevroren.

De permafrost bewaart grote hoeveelheden dode biomassa, voornamelijk plantenresten. Wanneer de permafrost ontdooit, beginnen bacteriën de oude biomassa te degraderen, en hun metabolisme maakt de broeikasgassen CO2 en methaan vrij.

Stijgende zeespiegel

De oorzaak voor de plotse ontdooiing was de stijging van de zeespiegel. Het is vooral 11.500, 14.600 en 16.500 jaar geleden dat grote hoeveelheden van deze plantenresten in zee werden gespoeld. Op die momenten gingen de ijskappen telkens snel smelten, waardoor de zeespiegel binnen enkele eeuwen tot 20 meter steeg.

‘We nemen aan dat dit resulteerde in ernstige erosie van de permafrostkust in de Zee van Okhotsk en de Noordelijke Stille Oceaan, een fenomeen dat we vandaag in het noordpoolgebied kunnen waarnemen’, zegt hoofdonderzoeker Gesine Mollenhauer.

Uit een computermodel blijkt dat erosie van de arctische permafrost 11.500 en 14.600 jaar geleden waarschijnlijk verantwoordelijk was voor de helft van de CO2-toename en 16.500 jaar geleden voor een kwart.

Noordpoolgebied

Als ook in het noordpoolgebied de kust verder erodeert door de stijgende zeespiegel, dan kan daar eveneens permafrost ontdooien, met bijkomende CO2-uitstoot als gevolg, zeggen de onderzoekers in het tijdschrift Nature Communications.

Vandaag is de permafrostkust van het noordpoolgebied al flink aan het afbrokkelen omdat het gebied snel opwarmt.

‘Onze bevindingen tonen aan dat deze kusterosie een belangrijk proces is, maar vandaag wordt daar onvoldoende rekening mee gehouden in klimaatmodellen’, zegt Mollenhauer.