Cambodja heeft lak aan internationale eis om meer respect voor mensenrechten

De verklaring werd voorgelezen tijdens een conferentie die deze week gestart is in Genève en waar later deze maand een VN-rapport wordt gepresenteerd over de Cambodjaanse mensenrechten. Vooral de onrechtmatige opsluiting van oppositieleden wordt in dat rapport op de korrel genomen.

Vrije meningsuiting

Zo’n mensenrechtenrapport wordt elk jaar opgemaakt. Er wordt onder meer onderzocht hoe de omstandigheden in de gevangenissen zijn en hoe het zit met de vrijheid van meningsuiting. In een vorig rapport stond daarover nog dat de Cambodjaanse autoriteiten zich “al meer bewust zijn” van het recht op vreedzaam demonstreren.

Maar dit jaar liggen de kaarten anders. In het nieuwe rapport staat dat de vrije meningsuiting niet altijd gerespecteerd wordt. De VN hebben ook vragen bij de grote middelen die regeringspartij CPP (Cambodian People’s Party) van premier Hun Sen inzet om de oppositie te bestrijden.

Hun Sen is al 31 jaar premier van het land en slaagt er telkens in om de oppositie van de macht te weren. Met de gemeenteraadsverkiezingen van 2017 en de nationale verkiezingen van 2018 in aantocht, lopen de spanningen nog hoger op.

Oppositieleiders buiten spel

De voorbije twaalf maanden zijn verschillende oppositieleden en sympathisanten om uiteenlopende redenen opgepakt en veroordeeld tot gevangenisstraffen — sommigen voor twintig jaar. De CPP beweert dat het gerecht beslissingen neemt op basis van de wet en dat er geen politieke motieven in het spel zijn.

De grote man van de belangrijkste oppositiepartij CNRP (Cambodian National Rescue Party) Sam Rainsy, is in ballingschap in Parijs. Hij riskeert een celstraf van twee jaar wegens laster als hij opnieuw een voet in Cambodja zet.

Kem Sokha, de tweede man van CNRP, houdt zich al maanden verscholen in het partijhoofdkwartier. De regering houdt helikopters, bewapende boten en trucks met soldaten klaar om hem op te pakken. Officieel wordt Sokha verdacht van betrokkenheid in een prostitutiezaak.

Affaire met kapster

In maart van dit jaar lekte op internet een compromitterend telefoongesprek uit tussen hem en een kapster, die blijkbaar ook seksuele diensten aanbiedt. De dame beweerde dat ze nog 300.000 dollar moet krijgen voor geleverde prestaties. De details bleven vaag, maar de reputatieschade was een feit.

‘We kunnen toch niet wachten tot ze elk van ons één voor één hebben opgepakt.’

Opvallend is dat de aanklacht niet over de mogelijke affaire met de kapster gaat, maar wel over het feit dat Sokha zich hierover niet verantwoord heeft voor de rechtbank.

De rechter sprak vorige week vijf maanden cel uit in deze zaak. Sokha heeft een maand de tijd om tegen dit vonnis in beroep te gaan. Als een reactie op zijn veroordeling riep hij zijn medestanders op om massaal (vreedzaam) te protesteren. ‘We kunnen toch niet wachten tot ze elk van ons één voor één hebben opgepakt’, zei hij. Sympathisanten van de partij zijn permanent rond het hoofdkwartier aanwezig om een inval van leger of politie te beletten.

Manifestaties niet getolereerd

Premier Hun Sen heeft laten weten dat manifestaties ‘niet getolereerd’ zullen worden. Hij schuwt ook geen machtsvertoon. Zo werd de straat van het partijgebouw maandagavond voor enkele uren ingepalmd door legervoertuigen. ‘Een militaire oefening’, luidde de verklaring. En ‘zo zullen er nog volgen’. De premier heeft zijn persoonlijke leger van lijfwachten, dat al uit 3000 manschappen bestond, nog uitgebreid.

Dat de toestand erg gespannen is, mag blijken uit het aangepast reisadvies dat buitenlandse zaken over Cambodja op diplomatie.be plaatste: ‘Het is aangeraden weg te blijven van publieke samenkomsten en betogingen, de lokale veiligheidsinstructies na te leven en het nieuws te volgen.’ Ook de Nederlandse overheid geeft een dergelijk advies.

Met het mensenrechtenrapport en de internationale oproep om de situatie niet uit de hand te laten lopen, hoopt de oppositie op een snelle uitweg uit de impasse. Maar premier Hun Sen heeft ook al laten weten dat hij geen inmenging in zijn binnenlands beleid wil.