Duizenden burgers en hulpverleners op de vlucht in Oost-Congo
Johan Denis
29 oktober 2008
De weg tussen Goma, de hoofdstad van de provincie Noord-Kivu en Rutshuru, 75 kilometer noordwaarts, is op enkele plaatsen aangevallen door de rebellen van Laurent Nkunda. Duizenden burgers vluchten naar Goma en hulpverleners worden geëvacueerd uit Rutshuru.
Zondag hebben de rebellen een strategisch militair kamp in Rumangabo ingenomen. Rumangabo ligt vijftig kilometer ten noorden van Goma op de erg belangrijke weg tussen Goma en Rutshuru.
Zowel ten noorden als ten zuiden van Rumangabo zijn er nieuwe gevechten aan de gang. Ten noorden van Rumangabo hebben ze plaats ter hoogte van Rubare, slechts een tiental kilometer van Rutshuru verwijderd. Rond 6 uur dinsdagmorgen plaatselijke tijd (4 uur Belgische tijd) vielen de troepen van generaal Nkunda daar aan, niet ver van waar op zondag VN-voertuigen aangevallen werden.
Ten zuiden van Rumangabo wordt er gevochten ter hoogte van Kibumba, 35 km ten noorden van Goma. Het Congolese leger verliest er terrein. De rebellen duiden Goma aan als hun volgende doel. Hier zijn al duizenden mensen naar toe gevlucht. De VN hebben hier hun hoofdkwartier en dat kreeg het maandag zwaar te verduren van de plaatselijke bevolking. De vluchtelingen stellen hen verantwoordelijk voor het niet kunnen terugdringen van de rebellen. Bij een aanval op de VN basis in Goma viel een dode.
Generaal Laurent Nkunda verdedigt naar eigen zeggen de belangen van de Tutsi minderheid in de regio. Rwanda wordt ervan beschuldigd Nkunda te steunen.
Humanitair drama
In Rutshuru zitten ook tienduizenden vluchtelingen, van wie sommigen nu richting het nabijgelegen Oeganda vluchten. De VN maken zich op om ontwikkelingswerkers die in Rutshuru werken te ontzetten. In de stad zijn ook enkele Belgische organisaties actief.
In het hospitaal van Rutshuru werd een kinesiste van Handicap International geëvacueerd. De andere projecten van Handicap International in Goma zelf en in de omliggende vluchtelingenkampen lopen verder. “De steun aan de ontheemden op dit moment is cruciaal,” zegt Marc Joolen, algemeen directeur van Handicap International België.
“Tienduizenden mensen zijn op de vlucht geslagen en een groot deel van hen zijn onbereikbaar voor hulpverleners. De internationale gemeenschap heeft onvoldoende gedaan om dit humanitair drama te voorkomen,” dixit Marc Joolen.
Koen Baetens van Artsen zonder Grenzen zegt dat op zondag nog 70 gewonden werden verzorgd in Rutshuru. Momenteel zijn sommige helpers uit Rutshuru geëvacueerd, de overgebleven negen blijven achter in een veilige kamer in het ziekenhuis. Op de vraag hoe het er nu gesteld is, klinkt het: “Het is allemaal heel chaotisch. Ze kunnen hevig artillerievuur horen.” Een team van hen wilde in Kibati, niet ver van Goma, medische evaluaties doen, maar deze stad konden ze niet bereiken. “Op de weg zagen ze wel enorme aantallen vluchtelingen,” aldus Koen Baetens.
Aanvalsteam
Zondag heeft de Congolese president Joseph Kabila zijn minster van Defensie vervangen, in een poging het oosten van het land te ‘pacificeren’. “Het is een aanvalsteam dat veiligheid en reconstructie als essentiële taak heeft,” zo luidde de boodschap bij de vorming van zijn nieuwe regering, de derde al sinds zijn verkiezing in 2006.
De VN schatten vorige week het aantal vluchtelingen sinds het geweld op 28 augustus in Noord-Kivu opnieuw losbrak op 200.000. In totaal zijn tussen de 1,4 en 2 miljoen burgers op de vlucht voor het geweld, meer dan een kwart van de bevolking van de provincie.