“Echt socialisme is feministisch”

“Er is een nieuwe wereld aan het ontstaan; de utopie leeft in Zuid-Amerika”, speechte Chávez donderdag (29 januari) op een debat in de marge van het Wereld Sociaal Forum (WSF), de jaarlijkse bijeenkomst van andersglobalisten.
Ook volgens zijn Ecuadoraanse ambtsgenoot Rafael Correa is het streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen een van de kenmerken van het “socialisme van de 21ste eeuw”. Daarbij komt ook “etnische gelijkheid” – die in Latijns-Amerika vooral een einde moet maken aan de discriminatie van indianen en zwarten. Maar het belangrijkste verschilpunt met het klassieke socialisme is volgens Correa dat nieuwe socialisten het kapitalistische ontwikkelingsmodel in vraag stellen en niet alleen oog hebben voor economische groei maar ook voor het milieu en voor culturele diversiteit. Gelet op de klimaatcrisis is een alternatief ontwikkelingsmodel gewoon een noodzaak, vindt Correa.
Volgens de Ecuadoraanse president wordt het nieuwe socialisme ook al in de praktijk gebracht in Zuid-Amerika. Onder zijn leiding is Ecuador bijvoorbeeld van plan belangrijke olievoorraden in het Amazonegebied onaangeroerd te laten. In ruil daarvoor rekent Ecuador dan wel op een compensatie van de internationale gemeenschap. Correa verwacht veel van regionale integratie om de alternatieve economische inzichten die in Zuid-Amerika leven verder te laten ontwikkelen.

Met dank aan het WSF

Fernando Lugo, die vorig jaar als eerste progressieve president van Paraguay aan de macht kwam, vindt dat links in Zuid-Amerika ook veel te danken heeft aan het WSF, dat sinds 2001 voornamelijk Latijns-Amerikaanse en Europese andersglobalisten samenbrengt. “Paraguay is veranderd dankzij de hoop die de sociale bewegingen uitstralen”, oordeelt Lugo. Het WSF bracht bij de bijeenkomsten in Latijns-Amerika de voorbije jaren telkens meer dan 100.000 vakbondsmilitanten en andere sociale activisten op de been. Dat gaf de bewegingen die door de economische vooruitgang in het defensief waren gedrukt, een nieuw elan.    
De nieuwe socialisten zetten hun oude idolen en idealen wel niet aan de kant. Chávez blijft naar Fidel Castro verwijzen, die volgens hem aan de basis ligt van de golf van linkse verkiezingsoverwinningen die Latijns-Amerika het afgelopen decennium meemaakte. En de Boliviaanse president Evo Morales haalde zwaar uit naar de Amerikaanse militaire basissen in de regio, een product van het “Amerikaanse interventionisme.”

Afwezigen

De grote afwezige op het debat was de Braziliaanse president, Luiz Inácio Lula da Silva. Hij komt uit de arbeidersbeweging, maar stelt zich pragmatischer op dan de vier presidenten die aan het woord kwamen. Lula werpt zich op het internationale toneel vaak op als verdediger van de belangen van alle ontwikkelingslanden, maar als president van een regionale grootmacht en een zwaargewicht in de internationale handel wordt hij met argwaan bekeken door veel deelnemers aan het WSF.
Sommige toeschouwers was het ook opgevallen dat er maar twee vrouwen aan het debat deelnamen, naast zes mannen. Volgens María Gualán, een activiste van de Ecuadoraanse organisatie voor kleine boeren, inheemsen en zwarten Fenocin, is het een kwestie van tijd vooraleer er in Zuid-Amerika ook meer vrouwen aan de macht komen. Eerst moet er volgens haar immers afgerekend worden met de cultuur van het machismo. Daar wordt al werk van gemaakt. Chili en Argentinië hebben momenteel vrouwelijke presidenten.