Eerste hulp bij internationale relaties

Het internationaal privaatrecht (IPR) is de tak van het recht die in een internationale situatie bepaalt welke wetgeving uit welk land toepasselijk is, welke rechtbank van welk land bevoegd is, en hoe landen een buitenlandse rechterlijke uitspraak eventueel zullen erkennen en uitvoeren. Op 1 oktober 2007 zal het drie jaar geleden zijn dat het nieuwe wetboek in België van kracht werd.
De Belgische IPR-codex legt een aantal principes over het internationaal familierecht vast. Zo bepaalt het wetboek dat België polygamie niet aanvaardt en niet-burgerlijke huwelijken niet erkent. ‘België erkent in principe geen religieuze huwelijken’, zegt Marie-Claire Foblets in een gesprek met MO*, ‘maar er zijn uitzonderingen. Daarbij volgen we het officiële recht van het land waar het huwelijk voltrokken is, tenminste als dat niet indruist tegen onze rechtsprincipes. Als een land als enige officieel huwelijk het religieuze kent, zoals bijvoorbeeld in Israël, dan erkennen we dit.’

92 nationaliteiten

De vragen betreffen niet minder dan 92 nationaliteiten. Bijna de helft van alle vraagstellers heeft de Belgische, Marokkaanse of Turkse nationaliteit. Waarom komen er ook vragen van Belgen? Bijvoorbeeld omdat ze een tweede nationaliteit bezitten of een vraag hebben over familie in het buitenland of documenten uit het buitenland. Er lopen ook onverwacht veel vragen van steden en gemeenten binnen.

Trouwen volgens Congolese regels

Jinske Verhellen is één van de stafmedewerkers van het Steunpunt IPR bij het Vlaams Minderhedencentrum. ‘Wanneer twee Congolezen in België willen trouwen, moet vormelijk het Belgische recht worden nageleefd maar gelden inhoudelijk de Congolese regels’, zegt ze.
‘Een ander voorbeeld is het verhaal van een Marokkaanse man die in België woont, zijn echtgenote in Marokko verstoot en daar opnieuw trouwt. Wanneer de Marokkaan een visum voor zijn nieuwe vrouw aanvraagt, rijzen er geregeld problemen.’
Het Steunpunt IPR kwam er op initiatief van de federale minister van Maatschappelijke Integratie en Gelijke Kansen, en met steun van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Naast het Vlaamse Steunpunt IPR is er een tegenhanger voor Franstalig België, die werd ondergebracht bij de Association pour le droit des étrangers (ADDE).
‘Wij willen het internationaal privaatrecht uit zijn ivoren toren halen. In een samenleving waarin familierelaties meer en meer grensoverschrijdend zijn, is het maar normaal dat overheidsdiensten hierop gepast juridisch inspelen. Wij dragen ons steentje bij, bijvoorbeeld door gemeentelijke ambtenaren vorming aan te bieden waardoor ze beter met IPR-vragen kunnen omgaan’, zegt Verhellen.

Wie stelt vragen?
- In 1 op 3 gevallen zijn het steden en gemeenten die een vraag formuleren.
- Particulieren stellen 27 procent van de vragen.
- Andere vragen komen van advocaten (15,4 procent) en Centra Algemeen Welzijnswerk (9,2 procent).