Enorme droogte betekende einde Maya-beschaving

Een enorme droogte die Mexico zo’n duizend jaar geleden teisterde, speelde met zekerheid een rol in de teloorgang van de Maya-beschaving. Britse en Amerikaanse wetenschappers konden precies reconstrueren hoe de neerslag tot 70 procent daalde in de periode.

Tijdens het klassieke Maya-tijdperk, tussen 250 en 800 na Christus, kende de Maya-beschaving haar hoogtepunt met monumentale architectuur, verfijnde kunst en de opkomst van machtige stadstaten. Maar in de negende eeuw na Christus stortte de beschaving plots helemaal in: de enorme steden werden verlaten en de dynastieën liepen ten einde.

Rond die plotse teloorgang doen al jaren veel theorieën de ronde, van oorlog of een invasie tot ziekte of het wegvallen van handel. In de jaren negentig konden onderzoekers voor het eerst reconstrueren hoe extreme droogte mogelijk een rol had gespeeld. Die theorie is nu bevestigd in een nieuw onderzoek in Science. Dankzij onderzoek van sedimenten konden wetenschappers heel precies berekenen hoe het klimaat veranderde. 

Gipsmethode accuraat

De wetenschappers van de Universiteiten van Cambridge en Florida ontwikkelden een methode om verschillende isotopen te meten in watermoleculen die gevangen zitten in gips, het mineraal dat zich vormt in tijden van droogte als het waterpeil daalt. Ze namen daarvoor stalen in het Chichancanab-meer in Yucatán, het centrum van de beschaving.

‘De rol van klimaatverandering in de instorting van de Maya-beschaving was altijd controversieel, omdat vorige studies steeds uitgingen van reconstructies’

De methode meet de zuurstof- en waterstofisotopen in het gips. In tijden van droogte verdampt meer water uit een meer en omdat lichtere isotopen sneller verdampen, wordt het water zwaarder. Daardoor komen er meer zware isotopen in de sedimenten terecht. Door de samenstelling van de isotopen in kaart te brengen in verschillende lagen van het gips, kunnen de wetenschappers een model vormen van de veranderingen in neerslag.

‘Deze methode is bijzonder accuraat, bijna net zo goed als het water zelf meten’, zegt Nick Evans, onderzoeker aan de Universiteit van Cambridge. Het team berekende dat de neerslag gemiddeld 41 tot 54 procent daalde tijdens de teloorgang van de Maya-cultuur, met pieken tot 70 procent.

‘De rol van klimaatverandering in de instorting van de Maya-beschaving was altijd controversieel, omdat vorige studies steeds uitgingen van reconstructies’, zegt Evans. ‘Onze studie is een grote stap voorwaarts, omdat ze statistisch robuuste inschattingen geeft van de neerslag en luchtvochtigheid tijdens de teloorgang van de Maya’s.’