EU forceert nieuwe handelsovereenkomst met Cariben
Bert Wilkinson
23 december 2007
Op 1 januari wordt na vijf jaar onderhandelen een belangrijke nieuwe handels- en ontwikkelingsovereenkomst van kracht tussen vijftien Caribische staten en de zevenentwintig landen van de Europese Unie. Daarmee worden eeuwenoude obstakels uit de weg geruimd.
De voorbije dagen hebben de onderhandelaars het grootste deel van de teksten voor de nieuwe “economic partnership agreements” (EPA’s) gefinaliseerd. De moeilijke en soms bittere onderhandelingen sleepten jaren aan. De Caribische landen dreigden op een bepaald moment met rechtszaken in Europese rechtbanken en Guyana’s president Bharrat Jagdea beschuldigde de EU van pesterijen.
De onderhandelingen werden uiteindelijk afgerond in Barbados, pas enkele dagen voor het einde van het jaar. Als die deadline gemist werd, zou dat een ramp betekenen voor de Cariben. Als ze die deadline misten, zou dat een ramp betekenen voor de Cariben. Hun producten zouden in de EU immers aankijken tegen invoertaksen tot dertig procent. De Caribische landen tilden bijzonder zwaar aan dat dreigement, maar konden niet anders dan een confrontatie vermijden.
Het nieuwe EPA, dat de Cotonou-overeenkomst van 2001 vervangt, verplicht de Caribische landen om tijdens de volgende vijfentwintig jaar 86,9 procent van hun markten te openen voor tolvrije import van EU-producten. In de komende 15 jaar moet 82,7 procent vrijgemaakt worden.
In ruil krijgen de Caribische landen rechten op 60.000 ton suiker bovenop de 410.000 ton die ze volgens de oude overeenkomst al mochten uitvoeren. Maar die hoeveelheid moet wel gedeeld worden met een nieuwe exporteur, de Dominicaanse Republiek.
Shaggy
In tegenstelling tot het verleden besliste de EU om aparte gesprekken te starten met de zes regio’s binnen de African, Caribbean en Pacific groep (ACP). Daardoor moet elke regio voor zijn eigen EPA vechten. Volgens de politieke leiders heeft dat voor gevolg dat ze verplicht worden efficiënter te produceren, omdat ze concurrentie krijgen van landen met lagere productie- en arbeidskosten.
In de laatste weken raakten de twee partijen nog tweemaal in een patstelling verzeild. Eerst was er een zwaar meningsverschil over de suikerexport, vervolgens weigerden enkele Europese landen, Frankrijk op kop, om entertainers uit de regio in Europa te laten werken. Die laatste bepaling is echter belangrijk voor de Cariben. Sommige artiesten, zoals reggae supersterren Shaggy en Sean Paul, leverende de regio meer inkomsten op dan de bananenexport van Jamaica. Er gingen dan ook stemmen op om minder energie te besteden aan de export van traditionele producten als bananen, suiker en rijst, maar harder te vechten voor de rechten van Caribische artiesten. De landen haalden hun slag thuis: artiesten uit de Cariben mogen onbeperkt optreden in Europa, behalve in Oostenrijk en Duitsland, waar de regeling beperkt is tot schrijvers en dansleraars.
De nieuwe EPA zal grote veranderingen brengen voor de Cariben, maar het is nog niet voorbij. Begin 2008 beginnen de landen ook met Canada vrijhandelsgesprekken over honderden soorten producten.