'Beide landen hebben net de Wereldbeker Ontbossing gewonnen'

Forse toename gekapt regenwoud in West-Afrikaanse landen Ghana en Ivoorkust

© Mighty Earth

 

Afgelopen week maakte het World Resources Institute haar jaarlijkse verslag inzake wereldwijde ontbossing bekend. De resultaten waren ontluisterend. Hoewel er een daling merkbaar was ten opzichte van de twee voorgaande jaren, ging maar liefst 3,6 miljoen hectare primair regenwoud tegen de vlakte, ongeveer de totale oppervlakte van België.

Het meest zorgwekkend is de evolutie in West- en Centraal-Afrika. Terwijl Congo zich tussen de klassieke koplopers Brazilië en Indonesië heeft gewurmd, blijken de sterkste stijgers in 2018 Ghana en Ivoorkust. Ghana voert de lijst aan met zestig procent meer gekapt primair tropisch regenwoud, op de tweede plaats volgt Ivoorkust met 26 procent. De cijfers vallen des te meer op, aangezien deze landen zich anderhalf jaar geleden verenigden in het Cocoa & Forests Initiative (CFI), dat ontbossing moet tegengaan.

© World Resources Institute (CC BY 4.0)

 

De cijfers choqueerden Etelle Higonnet van de Amerikaanse ngo Mighty Earth die het proces op de voet volgt. ‘Beide landen hebben net de Wereldbeker Ontbossing gewonnen. Het kan geen toeval zijn dat de landen die nu het hoogste scoren, ook de twee grootste cacao-producerende landen zijn. Wat nu wel duidelijk is, is dat de overheden van Ghana en Ivoorkust te corrupt zijn om iets aan het probleem te doen en wat erger is, ze malen er ook niet om.’

‘Het kan geen toeval zijn dat de landen die nu het hoogste scoren, ook de twee grootste cacao-producerende landen zijn’

Nochtans beseffen beide landen maar al te goed dat ze drastische maatregelen moeten nemen. ‘De oppervlakte slinkt met 200.000 hectare per jaar. Tegen dat tempo is er binnen tien jaar niets meer over’, staat te lezen in de beleidsbrief van de Ivoriaanse minister voor Water en Bos, Alain-Richard Donwahi, afgelopen juni.

Rotte eieren

Ook de chocoladesector neemt steeds meer initiatief om een duurzame cacaoteelt voor te staan. Net voor Pasen publiceerde Mighty Earth nog haar Easter Buyer’s Guide, waarin ze de beste en slechtste spelers in de sector oplijst. Dit jaar kreeg het Zwitserse bedrijf Lindt – bekend van het met goud verpakte gouden konijn – de “good egg award”, terwijl de grote Franse distributeur Sucden “the rotten egg award” mocht ontvangen. ‘Enkele spelers blijven het voor iedereen verpesten’, verduidelijkt Higonnet. ‘Zolang illegale praktijken worden gestimuleerd, blijft het moeilijk voor goed menende bedrijven om op te boksen tegen de goedkope cacao-aanvoer.’

Mighty Earth publiceert om de zoveel maanden een rapport met nieuwe data om alle betrokken spelers op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Op het einde van 2018 gooiden ze nog hoge ogen door de houtkap visueel te maken. De combinatie van satelliet- en dronebeelden illustreerden heel treffend het rookgordijn dat de communicatie van de beleidsmakers hanteren. ‘Aan de buitenkant van de beschermde nationale parken zie je niets’, getuigt burgerrechtenactivist Amourlaye Toure, die een van de teams ter plekke aanstuurde. ‘Maar na één tot twee kilometer stappen bereik je grote vlaktes gekapt woud. Op sommige plekken zijn net cacaobomen aangeplant, andere staan er al drie tot vier jaar. De oeroude stammen worden simpelweg verbrand om houtskool te produceren.’

© Mighty Earth

 

De lokale boeren, vaak wanhopige migranten uit de buurlanden zoals Burkina Faso, worden er nochtans niet rijk van. Ze zijn de nuttige idioten voor een perfide systeem dat goedkope chocolade in onze winkelrekken legt. Een deel van het probleem ligt in educatie. Veel lokale, traditionele leiders claimen oude grondrechten, maar verkopen of verhuren ze voor een appel en een ei aan opkopers. ‘Velen onder hen zijn ongeletterd en kiezen voor het snelle geld, maar ze beseffen niet dat ze met de toekomst van hun kinderen spelen’, zucht Toure.

Spelen met mensenlevens

Die gevolgen zijn niet min. Jaarlijks sterven steeds meer mensen aan de gevolgen van overstromingen tijdens het regenseizoen. Het regenseizoen wordt bovendien steeds wispelturiger en hypothekeert het hele landbouwproces. ‘De laatste vier à vijf jaar zijn de overstromingen in aantal gestegen en steeds gevaarlijker geworden. Ook in grote steden als Abidjan, waar veel mensen wonen en er voortdurend gebouwd wordt.’ In juni 2018 vielen er achttien doden in Abidjan.

© Mighty Earth

 

De voortdurende vraag naar spotgoedkope cacao houdt ook de armoede in stand. Er zijn naar schatting nog altijd twee miljoen kinderen actief in de sector. Twintig tot dertig procent van hen hebben te kampen met ontwikkelingsstoornissen, de helft van de vrouwen hebben een chronisch ijzertekort. Deze cijfers komen van het Nederlands fonds IDH (Initiatief voor Duurzame Handel), dat samen met de overheden en de internationale afnemers de transitie naar een duurzamere cacaoteelt zonder verdere ontbossing moet coördineren. Ook de Belgische regering ging recent een samenwerking aan met het Nederlandse IDH, om haar ambities voor duurzamere chocolade (Beyond Chocolate) in goede banen te leiden.

Higonnet vindt dat IDH er niets van bakt. Ze schuiven de schuld door naar de regering, die op haar beurt het CFI aanduidt, die uiteindelijk de World Cocoa Foundation beschuldigen. ‘Niemand heeft het gedaan!’

‘Ondertussen wassen de grote internationale afnemers hun handen in onschuld’, gaat ze verder. ‘Ze zetten dan wel steeds meer in op duurzame praktijken door het traject van de cacao in kaart te brengen en soms een inkomen voor de boeren te voorzien dat net boven de armoedegrens blijft; toch blijven ze allen tegelijkertijd nog veertig procent opkopen bij louche tussenpersonen. Op die manier houden ze natuurlijk het systeem in stand.’ Dat is het probleem met veel van die initiatieven, getuigt Bart Van Besien van Oxfam-Wereldwinkels: ‘CFI is net zoals Beyond Chocolate vrijwillig en dat maakt het niet nutteloos, maar wel te zwak om de problemen aan te pakken. We hebben wetgeving nodig om de bedrijven verantwoordelijk te houden.’

‘Grote internationale afnemers wassen hun handen in onschuld. Ze zetten wel meer in op duurzame praktijken, maar werken nog samen met louche tussenpersonen’

Terwijl iedereen kijkt naar de cacaoteelt, wordt vaak vergeten dat ook het ontginnen van mineralen en edele metalen zoals goud eveneens bijdragen aan de ontbossing. Zeker in Ghana, waarvan niet cacao, maar goud het belangrijkste exportproduct is. Hele vlaktes worden er omgekeerd om goud op te delven. Ook voor dit probleem stelt de overheid nieuwe wetten op, om opnieuw dode letter te blijven. De duurzamere cacaoteelt wordt steeds meer verlaten ten voordele van het eenmalige gewin van goud. Kwik en cyanide worden achteloos gedumpt, met catastrofale gevolgen voor de gezondheid van mens en milieu.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.