Gaat morgen het licht uit?

Vorige week maakte het Internationaal Energie Agentschap (IEA) zijn Outlook 2014 bekend. IEA hoofdeconoom Fatih Birol kwam vorige vrijdag bij de Europese denktank Friends of Europe tekst en uitleg geven. Over de beschikbaarheid van energie hoeven we ons minder zorgen te maken dan wel over de vraag op welke energie we mikken, of we de opwarming onder de 2°C kunnen houden en of we op een vreedzame manier aan de nodige energie kunnen geraken.

De energie-outlook 2014, waarin scenario’s tot 2040 geschetst worden, bevat een aantal opmerkelijke boodschappen. Vooral voor Europa zijn de komende jaren – maanden al- bepalend voor hoe onze energievoorziening er over 20 jaar zal uit zien.

©IAEA CC

Wereldwijd staat het energiesysteem onder druk, aldus Fatih Birol

Energiestress en het blijvende belang van het Midden-Oosten

Wereldwijd staat het energiesysteem onder druk. De vraag naar energie groeit nog steeds, terwijl de conflicten in het Midden-Oosten en de spanningen tussen Rusland en Oekraïne nog moeilijke tijden beloven voor onze energiebevoorrading, aldus Fatih Birol. Energiezekerheid zal de komende jaren dus hoog op de politieke agenda figureren.

Hoewel de VS de jongste jaren een energiebonanza doormaken, met hun schalieolie en -gas, is de bonanza van die olie uit de diepe ondergrond een tijdelijk verhaal. Men verwacht dat die voorraden na 2020 gestaag zullen afnemen. Het Midden-Oosten, en vooral Irak volgens het IEA, is de belangrijkste referentie: nergens anders kan er zoveel “makkelijke” olie van goede kwaliteit gevonden worden. De diepzee-olie van Brazilië is erg duur om te ontginnen, de teerzanden in Canada raken ook uitgeput, en de Amerikaanse successtory is elders niet makkelijk te herhalen.

De Amerikaanse schalieolie zal tegen 2020 over zijn hoogtepunt zijn. Olie uit het Midden-Oosten, vooral Irak, blijft belangrijk.
 

Naast Irak, blijft ook Iran een belangrijke oliehotspot. Maar om de bevoorrading uit deze regio te verzekeren en om ervoor te zorgen dat de ontginning efficiënt en voldoende winstgevend kan zijn, moeten er nu investeringen gebeuren, terwijl het niet echt een regio is die stabiel oogt en aantrekkelijk is voor investeerders.

Fatih Birol heeft het over 900 miljard dollar per jaar investeringen in upstream olie en gas ontginning die nodig zijn tegen 2030. Dat geld komt er vandaag niet, aldus Birol, omdat momenteel de olieprijs te laag is.
Of er überhaupt nog wel moet geïnvesteerd worden in olie, vraagt het IEA zich niet af. Volgens het energieagentschap lijkt dit wel een noodzaak.

Een koolstofarme maatschappij nog niet voor morgen

Tegen 2040 zou het globale energieverbruik bestaan uit een mix van vier gelijke delen van gas, olie, steenkool en koolstofarme bronnen (waterkracht-, wind- en zonne-energie), zo stelt het centrale scenario van de nieuwste Outlook. Drie vierde van de energie zal dus nog afkomstig zijn van fossiele brandstoffen, wat gelijk staat met een opwarming van 3,6°C.

In 2040 zal nog drie vierde van de energie afkomstig zijn van fossiele brandstoffen, goed voor een opwarming van 3,6°C

Birol pleit wel voor het afschaffen van subsidies aan de fossiele brandstoffen. Volgens de berekeningen van het IEA liepen die in 2013 op tot 550 miljard dollar, en dat is meer dan vier keer de subsidies aan hernieuwbare energie. Volgens Birol moet er dringend een verschuiving gebeuren van subsidies aan die fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. In 2013 kon de sector van hernieuwbare energie rekenen op 120 miljard dollar maar die subsidies zouden verviervoudigd moeten worden, aldus Birol.

In alle delen van de wereld, behalve in Europa, belooft gas een grote groei te kennen in de komende decennia. Schaliegas, zo bleek eerder deze week uit een rapport van de Europese wetenschappelijke adviesraad EASAC, is voor Europa geen beloftevol perspectief.

De olieprijs

Waar iedereen zich momenteel wel blind op staart, is de dalende olieprijs, terwijl de conventionele olie aan zijn limiet zit en er chaos en conflict heerst in het Midden-Oosten. Volgens Birol heeft dit fenomeen alles te maken met het feit dat de VS momenteel veel olie op de markt brengen. Ook Saoudi-Arabië heeft de voorbije zomer veel olie opgepompt, en de economische groei is vertraagd. Maar “de beste remedie voor een lage olieprijs, is een lage olieprijs”. Die trekt opnieuw de economie aan, waardoor de prijs opnieuw stijgt. Bedoeling is dat de markt uiteindelijk leidt naar een “duurzame olieprijs”, die wellicht zal schommelen tussen de 90 en de 100 dollar voor een vat, aldus Birol.

In deze tijden van economische laagconjunctuur zijn lage energieprijzen bepalend. De VS spant op dat vlak de kroon, met zijn goedkope schalie- olie en gas, terwijl de Europa en Japan te kampen hebben met hoge energieprijzen.
Volgens Fatih Birol zal in alle OESO landen de kost van energie stijgen de komende jaren, terwijl die in de VS nog een aantal jaren laag zal blijven. Wanneer in 2020 de schalieolie in de VS uitgeput geraakt, zal de regio echter een achterstand vertonen in groene technologieën, waar Europa zich de komende decennia zal op toeleggen.

Kernenergie: waar blijven we met het afval?

Kernenergie zal sterk groeien, vooral in de opkomende landen. 50 procent van de groei van nieuwe kerninstallaties zal plaats vinden in China en dat zorgt meteen voor een veranderde mondiale constellatie, met alle veiligheidsbekommernissen van dien. Momenteel staat 80 procent van de nucleaire installaties in OESO landen, tegen 2040 zal dat 50 procent zijn.

200 kerncentrales moeten ontmanteld, en geen enkel land heeft vandaag een plan om nucleair afval veilig te bergen.
 

Europa staat op een keerpunt op het vlak van kernenergie. Wereldwijd moeten er tegen 2040 200 van de 434 kernreactoren die eind 2013 operationeel waren, gesloten worden omdat ze het einde van hun cyclus bereiken. Het grootste deel ervan bevindt zich in Europa. De kostprijs van die ontmanteling schat het IEA op meer dan 100 miljard dollar, terwijl nog helemaal niet duidelijk is waar dat toxisch afval moet geborgen worden. Concreet gaat het om de hallucinante omvang van 705 000 ton afval, als resultaat van 70 jaar kernenergie (tussen 1971 en 2040). Geen enkel land heeft vandaag een plan om dit veilig te bergen.

Energie in overvloed

Marie Donnelly is directeur voor Hernieuwbare Energie en Energie efficiëntie op het Directoraat Generaal Energie van de Europese Commissie. ‘Het Europese energiebeleid is jaren lang bepaald door ingenieurs, voor ingenieurs en vanuit een ingenieurslogica. We moeten anders kijken en ons niet blind staren op de schaarste in de conventionele bronnen.

©Alma De Walsche

Marie Donnelly vertrouwt op de consument

Al te lang is het energiebeleid door ingenieurs bepaald. We moeten ons niet blindstaren om de schaarste maar de consument als actieve speler betrekken. 

 

We moeten kijken naar hoe het aanbod kan uitgebreid worden door de consumenten hierbij te betrekken.’ Volgens Donnelly is Europa volop bezig met de energietransitie en daar moet de consument een actieve speler in worden, onder meer door zelf elektriciteitsproducent te worden en hernieuwbare energie in het net in te pluggen. ‘En als de consument in de winter in de kou zit, denkt hij niet aan “Russisch gas”, dan denkt hij wel aan warmte en hoe die misschien kan geleverd worden.’ Thomas Becker, CEO van EWEA, de Europese Wind Energie Associatie, wijst op het potentieel van windenergie. ‘Spanje heeft het enkele jaren geleden gepresteerd om in de zomer 110 tot 130 procent van de jaarlijkse elektriciteitsbehoefte te genereren in 9 dagen tijd. En men kon daar niets mee doen, omdat het net niet aangepast was om al die energie op te vangen. Een absurde situatie in deze hoog technologische tijden!’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.