Gent zet een grote stap in de richting van klimaatambities

Deze week lanceerden zes partners de Cleantech Cluster Regio Gent. De stad toont daarmee haar ambitie om tegen 2030 een veerkrachtig en cleantech ecosysteem uit te bouwen. Daarbij zal een duurzaam gebruik van energie, materialen en water de norm zijn. Gent zal ook nog meer gaan inzetten op duurzame mobiliteit, een thema waar het stadsbestuur vandaag al mee bezig is.

‘Met cleantech behouden en vernieuwen we onze bedrijvigheid.’

Zowel de bedrijven als het hele stedelijke weefsel zullen doordrongen zijn van innovatieve concepten en technologieën. De partners slaan de handen in elkaar door een informeel cleantech-platform op te richten. De initiatiefnemers willen elk vanuit hun eigen specialisatie resultaatgericht werken aan de stad en de omgeving.

Het project is een samenwerking tussen de Stad Gent, het Havenbedrijf Gent, de Provincie Oost-Vlaanderen, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Oost-Vlaanderen (POM), de Universiteit Gent en i-Cleantech Vlaanderen. De zes stelden een longlist samen van zestien doelstellingen. In 2017 zullen ze die uitwerken met een ruimere groep van organisaties.

De Stad Gent kiest bewust voor slimme specialisatietechnologie met het oog op de toekomst: ‘Zo behouden, vernieuwen en verduurzamen we onze bedrijvigheid.’ Gent zal inzetten op biotechnologie, de creatieve economie, ICT, nieuwe materialen en gezondheidszorg.

Cleantech?

Cleantech is technologie die bijdraagt aan een schonere omgeving of minder energieverbruik. Het is een verzamelnaam voor producten, diensten en processen die, op basis van innovatieve procedures, zuinig omspringen met natuurlijke hulpbronnen. Ook de milieu-impact wordt bewust laag gehouden.

Heel wat bedrijven, overheden, middenveldorganisaties en ook burgers in en rondom Gent zijn gewonnen voor deze technologie op lange termijn. Gent beschikt trouwens over behoorlijk wat kennis rond cleantech: de stad kent enkele cleantech-ondernemingen en ook de lokale en regionale overheden streven naar een duurzame economie met initiatieven die van onderuit komen.

Waarvoor staat i-Cleantech Vlaanderen?

De wereld kampt vandaag met een schaarste aan grondstoffen. In de toekomst zullen bedrijven en overheden zich moeten heruitvinden. I-Cleantech Vlaanderen wil helpen die overgang te maken: ‘Vlaanderen moet uitgroeien tot een klimaatvriendelijke regio. Om dat te bereiken, moeten we bestaande processen fundamenteel durven herdenken.’

i-Cleantech Vlaanderen wil een antwoord bieden op planetaire uitdagingen.

I-Cleantech Vlaanderen zet verder ook in op kennisdeling: ‘Door organisaties te ondersteunen, creëren we een gezamenlijk bewustzijn. Zo bieden we een antwoord op economische en planetaire uitdagingen.’

In 2012 lanceerde de Vlaamse Overheid de vzw i-Cleantech Vlaanderen. De vzw heeft als doel om overheden, kennisinstellingen en middenveldorganisaties met elkaar te verbinden in clusters.

Doelstellingen

Hoewel Gent vandaag al inzet op duurzame vormen van energiebeheer, blijft er nog ruimte voor verbetering. Zo zou de coördinatie tussen de verschillende actoren in de stad beter kunnen. Ook de randvoorwaarden om te groeien, dienen aangescherpt te worden. Deze voorwaarden bevatten de financiering, het vinden van geschikt personeel, de opbouw van een netwerk en structurele ruimtelijke inbedding.

Daarom schuiven de initiatiefnemers van de Cleantech Cluster Regio Gent enkele concrete doelstellingen naar voren. De regio wil internationaal bekend worden als een belangrijke speler in het Vlaamse cleantech-landschap. De cluster zal de randvoorwaarden dus mee omhoog krikken, een community uitbouwen en kennis omzetten in concrete plannen.

Groene raadgever

Gent staat net als andere steden voor enkele belangrijke uitdagingen: een daling van de stedelijke en industriële CO2-uitstoot realiseren, het energieverbruik doen dalen en inzetten op de productie van lokale hernieuwbare energie. De cleantech cluster kan daarbij helpen.

De partners zullen de lineaire economie omvormen tot een circulaire economie, waarbij afvalstromen opnieuw ingezet worden als grondstoffen. Daarmee staat Gent een stap dichter bij de droom in 2050 een klimaatneutrale stad te zijn.

Afvalstromen opnieuw inzetten als grondstoffen: circulaire economie moet de lineaire vervangen.

In de zomer 2015 organiseerde de Stad Gent vier workshops rond het cleantech. Vijftien jaar later in 2030 moet de stad een actief ecosysteem worden. De technologie zal geïmplementeerd worden in het stedelijk weefsel. Een haalbare kaart, volgens een omgevingsanalyse. Gent telt tal van projecten die een gezamenlijke aanpak kunnen gebruiken. Er is dus nog ruimte om te groeien.

Ook de Gentse universiteit voert actief onderzoek naar cleantech: ze integreert deze academische activiteiten in een stedelijke context. De partners zien alvast potentieel in het project: economische niches kunnen zich ontpoppen tot schone technologie.

Omgevingsanalyse

De Regio Gent slaat op de stad, de Kanaalzone en de omliggende industrieterreinen. Volgens de omgevingsanalyse zijn er vandaag ongeveer 65 bedrijven actief in een cleantech-ecosysteem. Deze bedrijven stellen net geen 4.500 voltijdse banen ter beschikking. Dat blijkt uit cijfers van 2013.

Deze groep cleantech-bedrijven legt een gecorrigeerde omzet voor van 0,55 miljard euro en is actief in de vier domeinen waarop i-Cleantech Vlaanderen inzet: water, energie, materiaal en mobiliteit. Ook in Vlaanderen nam het aantal jobs in Cleantech na 2008 toe: in Oost-Vlaanderen waren dat er 5.800 in 2013, verdeeld over 120 bedrijven. Een stijging met negen procent tegenover 2008.

De Gentse burgers zijn “cleantech-ingesteld”.

Burgerinitiatieven

Maar ook de burger zit niet stil: Gent in Transitie, een initiatief van het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling (UGent), brengt alle milieuvriendelijke vormen van stedelijke ontwikkeling van Gent in kaart.

De site telt al meer dan tachtig Gentse projecten die bouwen aan een rechtvaardige samenleving, de ecologische voetafdruk naar beneden halen en de levenskwaliteit van de burgers in de stad omhoog wil krijgen.

Zo telt de wijk het Rabot een weggeefwinkel en verenigt EnerGent een honderdtal Gentenaars onder het motto “de wind is van iedereen”. De woonwijk Tondelier koestert dan weer de ambitie om uit te groeien op het vlak van duurzaamheid.

Ook in 2015 zag Capture het levenslicht: een virtueel platform waar vandaag 150 onderzoeksgroepen en twaalf bedrijven elkaar vinden. De cleantech-activiteitsgraad nam enorm toe door de oprichting van het digitale centrum. Zo wil Capture 12.000 jobs creëren.

Europese dimensie

I-Cleantech Vlaanderen werkt mee aan groen Europa dat op het vlak van onderzoek en ontwikkeling uitblinkt ten opzichte van Amerika en Azië. Volgens de vzw zijn cleantech clusters de beste manier om kennis op de markt te brengen.