Grondwet Birma verdoezelt militaire dictatuur

Birma heeft al sinds 1988 geen grondwet meer. In 1993 riep de junta officieel de Nationale Conventie bijeen. Maar in 1996 werd de conventie vroegtijdig afgebroken nadat afgevaardigden van de National League for Democracy (NLD) in 1995 uit protest waren opgestapt. Volgens hen omdat de militaire overheid de meeste afgevaardigden zelf koos, leden van politieke partijen arresteerde en de conventie manipuleerde. De NLD, de partij van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi, had trouwens de verkiezingen van 1990 op klinkende wijze gewonnen en had dus reden te over om te vinden dat het hele grondwettelijke proces een manoeuvre was van de militairen om de machtsoverdracht uit te stellen. Sinds 2004 is de conventie opnieuw op gang getrokken.
De laatste sessie, die vandaag begint, moet de 14-jarige conventiemarathon afsluiten en de weg vrijmaken voor een grondwet, een nationaal referendum en als klap op de vuurpijl de zogenaamde ‘vrije en eerlijke verkiezingen’. Dat alles kadert in wat de militairen een ‘gedisciplineerd democratisch systeem’ noemen.

Een façade om protest te vermijden

Maar zo denkt niet iedereen erover. “De generaals die Birma overheersen, manipuleren de uitkomst van de conventie zo dat ze hun militaire macht behouden en het volk van Birma uitsluiten”, zegt Brad Adams van Human Right Watch. “Kritische stemmen worden ofwel gesmoord of niet gehoord.” De meeste deelnemers zijn door de junta gekozen en mogen niet met de pers praten, noch voorstellen formuleren zonder toestemming.
Velen in Birma denken dan ook dat de grondwet al geschreven is en dat de Nationale Conventie slechts een façade is om publiek protest te vermijden. Ook wordt er gevreesd dat het hele proces deel uitmaakt van de voorbereidingen om de macht naar de Union Solidarity and Development Association door te schuiven. De USDA is een creatie van de militaire overheid en gaat door voor een ‘sociale welzijnsbeweging’ met 23 miljoen leden, waarvan wellicht de meesten gedwongen werden lid te zijn.
Enkele Birmese oppositieleden in ballingschap in Thailand deelden zondag tijdens een persconferentie mee dat ze niet geloven dat de grondwet democratische hervormingen zal bevatten, noch minderheidsgroepen zal beschermen. In het verleden namen ze wel deel aan de conventie in de hoop op beterschap. Al gauw oordeelden ze dat de junta de conventie gebruikte om de macht te behouden, dus stapten ze op. Voormalig conventieafgevaardigde Shay Rae vertelt dat hij verplicht werd door de junta om deel te nemen als vertegenwoordiger van de boeren, terwijl hij een leerkracht was.

De situatie zo goed mogelijk oplossen

Ook National League for Democracy was nooit te spreken over de situatie, al gaan er nu wel positieve stemmen op. De oppositiepartij heeft de conventie steeds geboycot om te protesteren tegen de opsluiting van Aung San Suu Kyi en andere partijleden. Maar nu geruchten de ronde doen dat China de Birmese generaals heeft gevraagd om met de NLD te praten, wil de partij haar kans toch wagen. “We hebben nog geen officiële bijeenkomst vastgelegd, maar we proberen de situatie zo goed mogelijk op te lossen”, zegt U Thein Nyunt, woordvoerder van de National League for Democracy.
Bronnen:
http://hrw.org/
www.irrawaddy.org
www.nationmultimedia.com