Groot Barrièrerif dreigde al vijf keer eerder af te sterven

© Toby Hudson (CC BY-SA 3.0)​

In de afgelopen 30.000 jaar kreeg het Great Barrier Reef al vijf keer te maken met ernstige koraalsterfte, stellen Australische onderzoekers. De oorzaak zou liggen in veranderingen in het zeespiegelniveau en daarmee samenhangende klimaatomstandigheden.

Het grootste koraalrif ter wereld, voor de kust van Australië, paste zich volgens de onderzoekers in de afgelopen tienduizenden jaren verschillende keren aan aan grote en abrupte veranderingen.

Het rif bleek in de laatste tien jaar veerkrachtiger dan eerder werd aangenomen, zeggen ze, maar liet ook zien zeer gevoelig te zijn voor toenemend sediment en slechte waterkwaliteit. Of de veerkracht van het rif dan ook groot genoeg is om de huidige wereldwijde afname van koraalriffen te doorstaan, blijft daarom een open vraag.

Daling zeespiegel

Ongeveer 30.000 jaar geleden en 22.000 jaar geleden was de zeespiegel zodanig gedaald, dat delen van het rif boven water kwamen te liggen. Het koraalrif reageerde op de dalende zeespiegel door zich te verplaatsen naar diepere delen van de zee.

Zo’n 17.000 en 13.000 jaar geleden steeg de zeespiegel juist weer door opwarming van de aarde. Het rif verplaatste zich in die periode weer dichter naar land. Op basis van onderzoeksmonsters en data concluderen de onderzoekers dat er tijdens de sterfte in die tijd sprake was van een toename van sediment.

De laatste periode waarin het rif het zwaar had, was 10.000 jaar geleden. Een grote toename van sediment was waarschijnlijk de oorzaak, in combinatie met slechte waterkwaliteit en een algehele stijging van de zeespiegel.

Te snelle temperatuurstijging

Het koraalrif beschermde zich door zich onder moeilijke omstandigheden jaarlijks 0,2 tot 1,5 meter te verplaatsen. Onderzoeker Jody Webster van de University of Sydney zegt echter dat het onwaarschijnlijk is dat het koraalrif in dit tempo de huidige zeespiegel- en temperatuurstijging overleeft.

‘Ik heb ernstige twijfels of het rif de huidige stress, en de stress die in de nabije toekomst te verwachten is, kan overleven’

‘Ik heb ernstige twijfels of het rif de huidige stress, en de stress die in de nabije toekomst te verwachten is, kan overleven’, zegt ze. Uit eerdere studies is gebleken dat in het verleden de temperatuur van het oppervlaktewater in een periode van ongeveer 10.000 jaar met een paar graden steeg. Momenteel is echter sprake van een stijging van 0,7 graden in een eeuw tijd.

Invloed industrie

‘Onze studie laat zien dat het rif reageert op veranderingen in de zeespiegel, maar ook dat het zeer gevoelig is voor sediment. In onze huidige tijd betekent dat dat we meer moeten weten over de vraag hoe de industriële praktijken de vorming van sediment in het water beïnvloeden.’

De studie van de University of Sydney en de Australian National University is vandaag gepubliceerd in Nature Geoscience.