Herstel buitenlandse investeringen na pandemie van korte duur

Rebeca Grynspan, secretaris-generaal van UNCTAD, de VN-Conferentie voor Handel en Ontwikkeling.

UNCTAD Photo/Tim Sullivan (CC BY-SA 2.0)

Volgens de bevindingen van de VN-Conferentie voor Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) waren directe buitenlandse investeringen in 2021 goed voor bijna 1600 miljard dollar. De vooruitzichten voor dit jaar zien er een stuk grimmiger uit, stellen de opstellers van het rapport.

‘De behoefte aan investeringen in productiecapaciteit, in de voortgang van de ontwikkelingsdoelen (SDG’s) en in mitigatie en adaptatie aan de klimaatverandering is enorm’, zegt Rebeca Grynspan, secretaris-generaal van UNCTAD. ‘Maar de huidige investeringstrends zijn binnen deze domeinen niet unaniem positief.’

Fusies en overnames

Wereldwijde directe buitenlandse investeringen stegen vorig jaar met 64 procent dankzij succesvolle fusie- en overnames. Ook de snelle groei van internationale projectfinanciering, onder meer als gevolg van stimuleringspakketten voor infrastructuur, werkte als een brandversneller.

Hoewel het herstel alle regio’s ten goede kwam, was bijna driekwart van de groei geconcentreerd in de ontwikkelde economieën. Directe buitenlandse investeringen stegen er met 134 procent en multinationale ondernemingen boekten recordwinsten.

Maar ook de investeringen in opkomende economieën stegen met 30 procent tot 837 miljard dollar – het hoogste niveau ooit gemeten. Dit resultaat is vooral het gevolg van de aantrekkingskracht van Azië, een gedeeltelijk herstel in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, en een opleving in Afrika.

Vooruitzichten 2022

Dit jaar kleurt het investeringsklimaat heel anders en daar is alvast een belangrijke reden voor: de oorlog in Oekraïne. Die leidt tot ongezien hoge voedsel- en brandstofprijzen en een strakkere financiering.

Dit jaar kleurt het investeringsklimaat heel anders en daar is alvast een belangrijke reden voor: de oorlog in Oekraïne.

Maar er zijn ook andere factoren die voor donkere wolken zorgen boven de directe buitenlandse investeringen: een nieuwe stijging van de covid-cijfers, de verwachte stijging van de rente in grote economieën, het negatieve sentiment op de financiële markten en een mogelijke recessie.

Volgens het rapport lagen, ondanks de hoge winsten, investeringen van multinationals in nieuwe projecten in het buitenland vorig jaar nog steeds een vijfde onder het niveau van voor de pandemie.

‘Het groeimomentum van 2021 kan niet worden volgehouden’, schrijven de auteurs van het rapport. ‘Wereldwijde buitenlandse investeringen zullen in 2022 waarschijnlijk dalen of in het beste geval gelijk blijven vanwege de onzekerheid van de investeerders.’

Afrika, Azië en Latijns-Amerika

Directe buitenlandse investeringen in Afrika kenden in 2021 een topjaar met 83 miljard dollar al heeft één enkele transactie in Zuid-Afrika daarin het grootste aandeel. Maar er was toch een positief klimaat in heel zuidelijk Afrika, net zoals in Oost- en West-Afrika. In Centraal- Afrika bleven de investeringen gelijk, in Noord-Afrika namen ze af.

Opkomende economieën in Azië zagen voor het derde jaar op rij een enorme toename van directe buitenlandse investeringen tot 619 miljard dollar. China kende een groei van 21 procent, Zuidoost-Azië met 44 procent. In Zuid-Azië werden er minder investeringen opgetekend, met name in India.

2021 was op het vlak van de directe buitenlandse investeringen een positief jaar voor Latijns-Amerika en de Cariben (groei van 56 procent), vooral door een toenemende vraag aan grondstoffen.

‘Wereldwijde buitenlandse investeringen zullen in 2022 waarschijnlijk dalen of in het beste geval gelijk blijven vanwege de onzekerheid van de investeerders.’

Voor de structureel zwakkere en kleine economieën zoals de zogeheten ‘minst ontwikkelde landen’ (bijvoorbeeld Afghanistan, Bhutan of Laos), kleine eilandstaten (onder meer de Cookeilanden of Fiji) en kwetsbare naties zonder toegang tot de zee, waren de investeringen eerder al laag en dat is zo gebleven in 2021.

De impact van de pandemie bleef er ook in 2021 erg hoog en heeft het investeringsklimaat zeker niet aangewakkerd, wat de voortgang van de SDG’s in deze landen in het gedrang heeft gebracht.

‘Naar verwachting zal de oorlog in Oekraïne investeringen in de zich ontwikkelende economieën sterk beïnvloeden’, stelt het rapport. ‘De fiscale ruimte zal in veel landen aanzienlijk worden verkleind, vooral in de kleinere economieën die olie en voedsel importeren.’

SDG’s behalen

Internationale investeringen in de verschillende ontwikkelingsdomeinen hebben een flinke klap kregen in het eerste jaar van de pandemie. Vorig jaar zijn ze echter met 70 procent gestegen. Het grootste deel van de herstelgroei kwam wel enkel terecht in de domeinen hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, waar de projectwaarden meer dan drie keer het niveau van vóór de pandemie bereikten.

‘Hoewel het waardeherstel in 2021 erg positief is, bleven de investeringen in de meeste SDG-gerelateerde sectoren in opkomende economieën, gemeten aan de hand van projectaantallen, onder het pre-pandemische niveau’, zeggen de auteurs van het rapport die meteen ook het belang van verdere projectfinanciering en klimaatinvesteringen benadrukken om de SDG’s te behalen en zo de realisatie van de ontwikkelingsagenda niet mis te lopen.