Het geloof: een kwestie van papieren?

In februari dit jaar stonden er meer dan zestig vluchtelingen te wachten aan de rand van een Hamburgs zwembad om eindelijk hun droom in vervulling te laten gaan: bekering tot het christendom. Intussen groeit het aantal christenbekeerlingen nog steeds. The Guardian spreekt over een groei van honderdvijftig naar zevenhonderd christenen in een periode van twee jaar in Berlijn. Ook in Oostenrijk liegen de cijfers niet: er zijn driehonderd christenen bijgekomen in drie maanden tijd, hiervan was maar liefst zeventig procent gekend als vluchteling.

Om met deze grote stijging om te kunnen gaan, bestaat er intussen zoiets als een christelijke richtlijn. Vluchtelingen die nog niet erkend zijn en toch christen willen worden, moeten in Engeland eerst een jaar christelijke vorming volgen. Op die manier is de christelijke gemeenschap er zeker van dat de bekeerlingen ook echt christen willen worden, zonder achterliggende reden.

Ook in België bestaat er een gelijknamig programma. Sjaak van Leijenhorst, directeur van Gave Veste, een christelijke organisatie die zich inzet voor vluchtelingen: ‘Je merkt soms heel snel als het gaat om een schijnbekering. Indien we dat vermoeden, wachten we zes maanden voordat we overgaan tot de doop. Als we dan nog niet zeker zijn, dan wachten we nog een jaar.’

Nuancering is de sleutel

De cijfers voor België zijn nog niet gekend. Toch is eenzelfde opkomst van bekeerlingen zoals in Oostenrijk en Duitsland niet denkbeeldig. Johan Vrints, adjunct-coördinator levensbeschouwing bij Orbit vzw, benadrukt om toch te nuanceren.

‘Als een oorlog wordt gevoerd in naam van jouw religie, lijkt het mij normaal dat je je hiervan wil distantiëren.’

In de eerste plaats zijn deze bekeringen geen nieuw fenomeen, aldus Vrints. Christelijke missionering is volgens Vrints al een hele tijd bezig in de Arabische landen. Als deze vluchtelingen in een katholiek land aankomen, is het normaal dat zij hun geloof verderzetten en officieel maken.

Vrints wijst er ook op dat de westerse media enkel aandacht besteden aan christelijke bekeringen, maar dat er in realiteit ook heel wat mensen zijn die vrijzinnig beginnen denken. Hiervoor kan een verklaring worden gevonden in de bloederige sektarische conflicten die nu woeden in verschillende moslimlanden. ‘Als een oorlog wordt gevoerd in naam van jouw religie, lijkt het mij normaal dat je je hiervan wil distantiëren.’

Na het schijnhuwelijk, de schijnbekering

Sjaak van Leijenhorst geeft toe dat het soms moeilijk is om het verschil te maken tussen de ware christenen en zij die het enkel doen voor papieren: ‘Tolken zijn heel erg belangrijk in dit proces. Zonder de taal te beheersen en alles correct te communiceren, geraak je nergens. Ik zou willen pleiten voor een check-up na een aantal jaar. Als dan blijkt dat de bekeerling geen echte christen is en hij of zij ons gebruikt heeft, dan vind ik dat de asielaanvraag moet worden herzien.’

Ook van Leijenhorst vertelt dat er in België nog geen schattingen zijn van bekeerde moslims. Van Leijenhorst: ‘Ik wil graag benadrukken dat het ook maar een klein deel is van de vluchtelingen die hier toekomen. We stellen vast dat het in de eerste plaats Iraniërs zijn die een officiële bekering willen. Daarna komen de Irakezen en Afghanen.’

Waarom de meerderheid Iraniërs zijn, is simpel, volgens van Leijenhorst: ‘Iran heeft lange tijd geleden onder de onderdrukking door de moslimgemeenschap. Iraniërs willen, zoals de meeste mensen, niet onderdrukt zijn. Dat is wat hen het meeste drijft om christen te worden.’

Vrints benadrukt ook de vrijzinnige geest van Iraniërs in vergelijking met andere Arabische landen. ‘Iraniërs hebben een hele goede educatie gehad die open staat voor alle denkwijzen. Zij gaan zich dan ook als eerste vragen stellen over religie.’

Eens een christen, altijd een christen

Papieren zijn meestal niet de eerste reden voor vluchtelingen om zich te bekeren, volgens Vrints. ‘Velen hadden het christelijk geloof al lang geleden gevonden in hun thuisland. Ze mochten dit geloof daar niet publiek uitoefenen, zodra ze vluchten, voelen ze zich eindelijk vrij om naar buiten te komen als christen.’

‘Een nieuwe godsdienst aannemen is echt een hele moeizame strijd voor moslims. Dat doe je niet zomaar even.’

Nochtans is dat geen evidentie: ‘Wij horen geregeld verhalen van mensen die, zodra ze zich bekeerd hebben, als afvalligen worden beschouwd. Ze worden soms bedreigd en krijgen geregeld klappen te verduren,’ zegt van Leijenhorst.

Vrints benadrukt ook dat als een moslim eenmaal besloten heeft om zich te bekeren naar een andere godsdienst, dit geen lichte beslissing is. ‘Een nieuwe godsdienst aannemen is echt een hele moeizame strijd voor moslims. Dat doe je niet zomaar even.’

De samenleving ondervindt op dit moment nu eenmaal verandering, vindt Vrints. ‘Mensen komen meer en meer in contact met elkaar en dus ook met elkaars godsdienst. Om dit alles te doen slagen, zijn wij een werkgroep opgestart rond interculturele koppels.’