"Hoge voedselprijzen helpen honger bestrijden"

Het overweldigende aanbod aan betaalbare voedingsproducten in iedere supermarkt is vandaag vanzelfsprekend geworden voor consumenten. Maar de werknemers in de wereldwijde voedingssector – van seizoenarbeiders in de fruitteelt tot serveersters in fastfoodketens – moeten het zelf vaak zien te redden met niet meer dan een hongerloon.

Veel kleine boerenfamilies, die het grootste deel van het voedsel in de wereld produceren, leven bovendien in precaire omstandigheden en zijn kwetsbaar voor prijsschommelingen en natuurrampen. Zeventig procent van de meer dan 840 miljoen mensen die honger lijden in de wereld, woont volgens VN-cijfers op het platteland.

Het gevecht om de klant leidt ook tot moordende concurrentie onder supermarkten. Zij rekenen de lagere consumentenprijzen door aan hun leveranciers, die dan weer snoeien in het loon van hun werknemers.

Subsidies

“Veel regering willen hun voedsel ‘betaalbaar’ houden, met het argument dat ze op die manier arme families toegang geven tot voedsel en dus honger voorkomen”, zegt Andrew MacMillan, voormalig directeur van de afdeling Field Operations van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO), en samen met de Spaanse professor Ignacio Trueba auteur van het boek How to End Hunger in Times of Crises.

“De belangrijkste beleidsinstrumenten die rijke en groeilanden daarvoor gebruiken, zijn onder meer subsidies die goedkope voedingsproducten moeten compenseren aan de boeren. Ze heffen ook lage belastingen op het grootste deel van het voedsel.”

Maar dat beleid loopt mank, vindt MacMillan. “De logica dat lage voedselprijzen de schaal van het voedselprobleem kleiner zullen maken, is fout. De hoofdreden waarom mensen honger lijden is immers dat ze zich niet het voedsel kunnen veroorloven dat ze nodig hebben, zelfs wanneer de prijzen laag zijn.”

Koopkracht

“In plaats van consumenten te beschermen tegen een volledige en eerlijke prijs voor voedsel, lijkt het zinvoller om prijzen te verhogen en de koopkracht van de armen te doen toenemen.”

De sleutel ligt volgens MacMillan bij de koopkracht van de armen. “In plaats van consumenten te beschermen tegen een volledige en eerlijke prijs voor voedsel, lijkt het zinvoller om prijzen te verhogen en de koopkracht van de armen te doen toenemen.”

“Neem nu fair trade. Door dat systeem hebben consumenten ontdekt dat hogere prijzen voor eindproducten correct doorgerekend kunnen worden aan alle betrokkenen in de productieketen, vooral boeren en werkkrachten in de landbouw. Hogere prijzen zijn wellicht de beste marktgerichte optie om armoede en honger op het platteland te bestrijden.”

Maar hogere prijzen alleen zijn niet voldoende, vult MacMillan aan. “Ook inkomenssteun, geïndexeerd volgens de prijzen van voedsel, is nodig om honger onder arme families op korte termijn uit te bannen. Althans totdat landen hun economieën op een meer gelijke manier beginnen besturen.”

Volgens MacMillan is er vandaag al bijna voldoende voedsel beschikbaar om iedereen genoeg te eten te geven. “Vaak wordt gezegd dat de grootste uitdaging voor de toekomst zal zijn om voldoende voedsel te produceren. Maar ik was verrast toen ik de uitkomst van mijn berekeningen zag: de globale vraag naar voedsel zou met niet meer dan 2 procent stijgen, willen we de honger in de wereld overwinnen. Het gaat vooral om toegang tot voedsel.”