Hondurese president reageert op staatsgreep
Thelma Mejía
29 juni 2009
De afgezette Hondurese president Manuel Zelaya zegt dat hij niet het slachtoffer is geworden van een militaire staatsgreep, maar van een “samenzwering van een kleine, gulzige en corrupte elite”. Er wordt wereldwijd afkeurend gereageerd op de coup.
Zelaya werd zondagochtend door militairen uit zijn residentie gehaald en per vliegtuig naar Costa Rica gebracht. “Een ontvoering”, noemt Zelaya het. Volgens Hondurese kranten werden er ook minstens acht ministers van Zelaya aangehouden.
Niet onverwacht
De coup kwam niet helemaal onverwacht. Zelaya, die sinds 2006 aan de macht is, had delen van het leger, het parlement en de gerechtelijke macht tegen zich opgezet met plannen voor een grondwetswijziging die hem zou hebben toegelaten een tweede ambtstermijn aan te vangen. Zelaya had daarover voor zondag een referendum georganiseerd, al hadden het parlement en de rechterlijke macht zich daartegen verzet.
In het Hondurese parlement werd zondag een ontslagbrief van Zelaya voorgelezen waarin die het heeft over ernstige gezondheidsproblemen en het afbrokkelen van zijn politieke machtsbasis. Zelaya betwist de authenticiteit van die brief. Tegelijk stelde het parlement vast dat Zelaya de grondwet herhaaldelijk geschonden heeft en geen rekening hield met de beslissingen van de instellingen van het land.
Daarop zette het parlement Zelaya af en keurde het zijn opvolging goed door de voorzitter van het parlement, Roberto Micheletti. Die kondigde voor zondag- en maandagnacht een uitgaansverbod af. Aanhangers van Zelaya wierpen zondag op sommige plaatsen in de hoofdstad wegversperringen op, maar andere Hondurezen tonen zich tevreden over zijn afzetting.
International afkeuring
Zelaya heeft zijn landgenoten opgeroepen zich vreedzaam te verzetten tegen de staatsgreep. Hij hoopt dat er een “nationale dialoog” op gang wordt gebracht “om de institutionele orde” in zijn land “te herstellen”. Het voormalige Hondurese staatshoofd vroeg ook “de presidenten van Latijns-Amerika en de president van de VS” zich uit te spreken over de coup. Dat gebeurde prompt. Alle regeringen in Latijns-Amerika hebben de machtsovername veroordeeld. De Boliviaanse president Evo Morales en zijn Venezolaanse collega Hugo Chávez vielen bijzonder scherp uit naar de coupplegers. Zelaya zelf is zondagavond naar Nicaragua gevlogen voor een vergadering met regionale leiders.
José Miguel Insulza, de secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten, heeft zijn lidstaten voor een spoedvergadering bijeengeroepen. Insulza riep het Hondurese volk en de internationale gemeenschap op hun krachten te bundelen in het verzet tegen de staatsgreep.
VS-president Barack Obama toonde zich “diep bezorgd” over het nieuws over de uitzetting van Zelaya. Hij riep “alle politieke en sociale actoren in Honduras” op “de wet en de democratische normen te respecteren”.
VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon heeft de “herinstallatie van de democratisch verkozen vertegenwoordigers van het land” geëist. De Europese Unie wil een “snelle terugkeer naar de grondwettelijke normaliteit”.
Roberto Micheletti, de nieuwe Hondurese president, en het Hoog Verkiezingstribunaal hebben zondag verzekerd dat er op 29 november presidents- en parlementsverkiezingen zullen plaatsvinden, zoals gepland. Het parlement heeft verklaard dat Micheletti het land tot 27 januari zal regeren – de datum waarop de ambtstermijn van Zelaya eigenlijk afliep.