Indonesië blaast bossendeal met Noorwegen op

Indonesië heeft onverwacht de stekker getrokken uit een akkoord met Noorwegen over de bescherming van bossen tegen oprukkende palmolieplantages. De beslissing komt enkele dagen voor het einde van een moratorium op nieuwe palmolieconcessies. Milieubeschermers zijn verrast en vrezen voor de toekomst van de Indonesische wouden.

In het akkoord uit 2010 beloofde Noorwegen de Indonesische regering een miljard dollar in ruil voor de bescherming van cruciale veengebieden en wouden. Na verschillende tegenslagen en vertragingen waren de twee landen aan het onderhandelen over een eerste betaling van 56 miljoen dollar. Maar Jakarta verraste vriend en vijand door eenzijdig uit het akkoord te stappen.

‘De beëindiging van de overeenkomst betekent dat de controle op ontbossing zal worden versoepeld.’
Kiki Taufik, Greenpeace Indonesië

In een verklaring laat het Indonesische ministerie van Buitenlandse Zaken weten dat het besluit is gebaseerd ‘op het gebrek aan concrete vooruitgang’ door Noorwegen om het geld op te hoesten en volgt op ‘grondig interministerieel overleg.’

Het ministerie benadrukt dat het besluit ‘op geen enkele manier invloed zal hebben op de toezegging van de Indonesische regering om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.’

Bezorgdheid

Maar actievoerders in Indonesië zijn bezorgd dat de beslissing de klimaatdoelstellingen van het land in gevaar brengt. Het neemt immers een belangrijke motivatie weg om de bossen te beschermen, net nu een moratorium op nieuwe palmolieconcessies is opgeheven en de regering grote stukken land toewijst aan de landbouw in een poging om voedselzekerheid te vergroten.

Volgens Kiki Taufik, hoofd van de boscampagne van Greenpeace in Indonesië, gaat het om een belangrijke verandering. ‘De beëindiging van de overeenkomst betekent dat de controle op ontbossing zal worden versoepeld’, zegt hij. Hij twijfelt aan de ernst van de ambitie van de regering om de uitstoot te verminderen.

Het veranderend landgebruik en houtkap zijn goed voor bijna de helft van de Indonesische uitstoot van broeikasgassen in de voorbije twintig jaar.

De krant Jakarta Post bestempelt het Indonesische besluit als ‘overhaast’. De beslissing geeft volgens de krant een ‘indruk van intolerantie en arrogantie die zelden wordt getoond in zulke belangrijke bilaterale partnerschappen’.

De regering heeft het geld, dat kadert in het VN-initiatief Redd+, bovendien nodig om het regenwoud te behouden, aldus de krant. Want hoewel het Indonesië een decennium kostte om zijn emissies uit bossen te meten, rapporteren en onafhankelijk te laten verifiëren volgens internationale normen, ‘heeft de regering er nu voor gekozen om weer terug naar af te gaan’.

MEEST GELEZEN

• 1
  ‘Eén van de grootste voordelen is dat jullie kwaliteitsjournalistiek niet achter een betaalmuur zit’
• 2
  Van Tel: is India klaar voor 500 miljoen jongeren?
• 3
  ‘Mensen vroegen mij of ik Hutu of Tutsi ben, maar thuis spraken we daar niet over’

Enorm CO2-opslagvat

Indonesië herbergt 10 procent van ‘s werelds tropische regenwouden en 36 procent van alle tropische veengebieden. De ecosystemen, die erg veel CO2 opslaan, worden bedreigd door ontbossing en branden.

Het veranderend landgebruik en houtkap zijn goed voor bijna de helft van de Indonesische uitstoot van broeikasgassen in de voorbije twintig jaar.

In het onlangs bijgewerkte klimaatplan voor 2030 noemde Indonesië het Redd+-initiatief nog ‘een belangrijke component’ om de uitstoot van de sector aan te pakken. De regeling zou zelfs goed zijn voor meer dan de helft van de emissiereducties die nodig zijn om de Indonesische klimaatdoelen te halen.

Campagnevoerders dringen er bij beide partijen op aan een manier te vinden om samen te blijven werken. ‘Indonesië staat nog mijlenver af van zijn klimaatdoelen en internationale samenwerking is nog steeds nodig’, zegt Taufik.

Palmolie, papier en voedsel

De Indonesische bossen staan ​​onder druk door de vraag naar land voor de productie van palmolie, papier, hout en voedsel.

De pandemie heeft daarnaast de voedselketens verstoord en bracht de Indonesische afhankelijkheid van invoer onder de aandacht. Tijdelijke regionale tekorten van belangrijke grondstoffen, waaronder rijst, waren voor de regering aanleiding om een ​​reeks initiatieven aan te kondigen waarmee bos konden worden gekapt voor landbouw.

Greenpeace en andere organisaties hebben eerder al gewaarschuwd dat bijna twee miljoen hectare bos wordt bedreigd door de landbouw.

‘Vergelijkbare projecten in het verleden waren nauwelijks verhulde pogingen tot landroof, die enorme winsten opleverden voor de hout- en palmolie-industrie, terwijl ze weinig of niets deden om de voedselzekerheid te verbeteren’, schreven ze in maart.

Hoewel het verlies aan primair bos sinds 2017 aanzienlijk is gedaald, nam de ontbossing weer toe aan het begin van de pandemie. De regering heeft bovendien milieubeschermingsmaatregelen teruggedraaid om het bedrijfsleven te faciliteren en economische ontwikkeling te stimuleren.

Op 19 september kwam er daarnaast een einde aan een driejarig moratorium op nieuwe vergunningen voor palmolieconcessies. De regering geeft geen indicaties dat ze van plan is het verbod te verlengen.

Verrassing

De beëindiging van de overeenkomst verraste de Noorse regering aan de vooravond van de parlementsverkiezingen vorige week.

In reactie op de aankondiging zei het Noorse ministerie van Milieu dat beide regeringen verwikkeld waren in besprekingen over een juridische overeenkomst voor de overdracht van de fondsen en dat de dialoog ‘constructief was en goed vorderde’.

Volgens een woordvoerder van het ministerie waren er nog enkele problemen, maar was Noorwegen ‘ervan overtuigd dat die opgelost hadden kunnen worden’.

In de overeenkomst uit 2010 hadden beide landen afgesproken dat ze de gedetailleerde voorwaarden voor de betaling nog zouden uitwerken, en dat een speciaal opgericht Indonesisch Milieufonds het geld zou ontvangen.

De woordvoerder zei dat Noorwegen begin juni op de hoogte was gebracht van het feit dat het fonds operationeel was geworden en dat de besprekingen snel werden geïntensiveerd. Hij voegde eraan toe dat Noorwegen het geld al in zijn begroting had toegewezen en ernaar uitkeek het uit te betalen.

Ondanks het nieuws zegt Noorwegen ‘volledig vertrouwen’ te hebben in de klimaatberekeningen van Indonesië, ‘een wereldleider in het bestrijden van tropische ontbossing’.

Spanningen

Volgens Tørris Jæger, directeur van Rainforest Foundation Norway, verliepen de onderhandelingen over de formaliteiten voor betalingen ‘moeilijk’, en waren er meningsverschillen over de voorwaarden die Noorwegen oplegde om het geld uit te betalen.

Jæger beschrijft het einde van het partnerschap als een ‘tegenslag’ maar zegt dat hij dit niet beschouwt als ‘een signaal dat ontbossing en bosdegradatie nu de omgekeerde richting ingaan’.

‘Het einde van het partnerschap vormt een bedreiging voor het sociale bosbouwprogramma van de regering.’

Actievoerders zeggen dat het Indonesische gebrek aan transparantie in zijn bosbeheer en de toenemende landconflicten met inheemse volkeren onder president Joko Widodo waarschijnlijk hebben bijgedragen tot spanningen.

‘Het is niet zo verwonderlijk dat de discussies lang duurden’, zegt Marcus Colchester, senior beleidsadviseur van het Forest Peoples Programme. ‘Positieve resultaten aantonen is vrij moeilijk, vooral omdat er nog steeds een gebrek aan transparantie is over bosbouw- en palmolieconcessies, en de rechten van inheemse volkeren nog steeds niet worden gerespecteerd.’

Het einde van het partnerschap, zo zegt Colchester, vormt een bedreiging voor het sociale bosbouwprogramma van de regering, dat tot doel heeft lokale gemeenschappen rechten te verlenen om 12,7 miljoen hectare bos te beheren en ontbossing te helpen verminderen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Climate Home News.