Internationale experts: laat microben niet weg uit klimaatdebat

Een internationale groep van vooraanstaande microbiologen waarschuwt voor de invloed van klimaatverandering op micro-organismen. “Als de rol van microben niet voldoende wordt belicht, worden er onjuiste modellen gemaakt en kunnen klimaatvoorspellingen niet kloppen.”

De wetenschappers betogen in een artikel in Nature Reviews Microbiology dat microben een belangrijke ontbrekende schakel vormen in studies naar klimaatverandering. Ze roepen op om deze “onzichtbare meerderheid” van de biodiversiteit op aarde niet langer te negeren in dat debat.

Ondersteunen hogere levensvormen

De waarschuwing komt van meer dan dertig onderzoekers uit negen verschillende landen onder leiding van Rick Cavicchioli van de Universiteit van New South Wales (Sydney).

“Micro-organismen, waaronder bacteriën en virussen, zijn levensvormen die je niet ziet op de natuurbeschermingswebsites”, zegt Cavicchioli. “Ze ondersteunen het bestaan van alle hogere levensvormen en zijn van cruciaal belang bij het reguleren van klimaatverandering. Ze zijn echter zelden onderwerp van klimaatveranderingsstudies en worden niet meegenomen in de beleidsontwikkeling.”

Onzichtbare meerderheid

Microben vormen de onzichtbare meerderheid van levensvormen op aarde en spelen een cruciale rol bij de gezondheid van mens en dier, landbouw, het wereldwijde voedselweb en de industrie. Wetenschappers schatten onder meer dat 90 procent van de totale biomassa van de oceaan microbieel is.

In onze oceanen verwijderen plantaardige micro-organismen net zoveel koolstof uit de atmosfeer als planten op het land

In onze oceanen halen plantaardige micro-organismen - fytoplankton genoemd- lichtenergie uit de zon en op deze manier verwijderen ze net zoveel koolstof uit de atmosfeer als planten op het land.

Het kleine fytoplankton vormt het begin van het voedselweb in de oceaan en voedt krillpopulaties die op hun beurt voer zijn voor vissen, zeevogels en grote zoogdieren zoals walvissen.

Warme waterlaag

“Door de voortdurende opwarming van de aarde zullen warme waterlagen zich als een deken over grote delen van het oceaanoppervlak verspreiden”, zegt Jef Huisman, hoogleraar Aquatische Microbiële Ecologie aan het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica (IBED) van de Universiteit van Amsterdam.

“Dit zal naar verwachting de fytoplanktongroei onderdrukken, wat resulteert in minder opname van CO2 en een verminderde biologische productiviteit van de oceanen”, zegt hij.

Veel bacteriën gedijen echter goed bij hogere temperaturen, waarschuwen de wetenschappers. Ze kunnen giftig zijn en er zijn verschillende aanwijzingen dat door opwarming van de aarde de frequentie, intensiteit en duur van blauwalgenbloei in meren en reservoirs over de hele wereld toeneemt.

Broeikasgassen

Microben zijn niet alleen van cruciaal belang voor oceanen, maar ook voor ecosystemen op aarde, landbouw en ziekten.

“Het kweken van herkauwers in de veehouderij zorgt voor het vrijkomen van grote hoeveelheden methaan, geproduceerd door de microben die in hun buik leven”, zegt Cavicchioli. “Beslissingen die genomen worden over wereldwijde landbouwpraktijken, moeten rekening houden met deze processen. Daarnaast verergert klimaatverandering de impact van pathogene microben op dieren - inclusief mensen - en planten. Dat komt doordat klimaatverandering met name de inheemse soorten beïnvloedt, waardoor het gemakkelijker wordt voor ziekteverwekkers om ziektes te veroorzaken.”

Onjuiste modellen

In hun publicatie roepen de wetenschappers instellingen, onderzoekers en regeringen op om de rol van microben in de klimaataanpak meer te erkennen.

“Beslissingen die nu worden genomen, zijn van invloed op de mens en andere vormen van leven”

Ze benadrukken de noodzaak om microbiële reacties op klimaatverandering te onderzoeken en microbieel onderzoek mee te nemen bij het maken van beleids- en managementbeslissingen.

“Als de rol van micro-organismen in klimaatverandering niet voldoende wordt belicht, dan betekent dit dat er onjuiste modellen worden gemaakt en dat voorspellingen niet kunnen kloppen”, zegt Cavicchioli. “Beslissingen die nu worden genomen, zijn van invloed op de mens en andere vormen van leven. Als je geen rekening houdt met de microbiële wereld, mis je een heel belangrijk onderdeel van de vergelijking.”