"Kleine boeren bieden antwoord op klimaatverandering"

De Canadese journaliste reisde naar Zuid-Frankrijk, China, India en Québec om te observeren hoe verschillende kleine boeren hun landbouwkennis toepassen in de praktijk. “De sociale basisbeweging van boeren is erg sterk”, zegt Elton. “Kleine boeren in landelijke gebieden wachten niet op steun van de overheid, want die is er niet om hun problemen op te lossen. Ze vinden zelf betere manieren.”

Industrieel systeem

Op dit moment voorziet een “enorm groot maar broos” globaal industrieel voedselsysteem de wereld van voedsel, legt ze uit. Dit systeem steunt vaak op de grootschalige teelt van monoculturen zoals graan, maïs of rijst, die op hun beurt ondersteund worden door commerciële inputs zoals hybride zaden, chemische pesticiden en meststoffen op basis van fossiele brandstoffen. Ook maakt het systeem overmatig gebruik van water.

Het globale industriële voedselsysteem wordt geprezen voor zijn efficiëntie en zijn hoge opbrengsten, en daarom stappen kleine boeren erin mee, schetst Elton. Maar in dit proces worden sommige boeren te afhankelijk van dure commerciële inputs, omdat ze geld moeten lenen om ze te kunnen betalen. Daardoor stapelen ze grote schulden op.

Droogte

Het recentste rapport van het Klimaatpanel van de Verenigde Naties (IPCC) tekent een grimmig beeld van een warmere toekomst, met lagere opbrengsten voor gewassen, een hogere vraag naar voedsel en stijgende voedselprijzen.

Wetenschappers dringen er bij landbouwbedrijven op aan hun teeltpraktijken te veranderen, als onderdeel van een algemene aanpassingsstrategie voor alle menselijke activiteiten. Ook minder verbranding van fossiele brandstoffen maakt deel uit van die strategie. Op die manier moet het worst case scenario van een wereldwijde temperatuurstijging ver boven de twee graden Celsius vermeden worden.

“Eén van de zaken die het VN-rapport heel duidelijk maakt, is dat het gedrag van boeren een enorme invloed zal hebben op het effect van klimaatverandering,” zegt Evan Fraser, professor geografie aan de Universiteit van Guelph (Canada) en specialist inzake voedselzekerheid. Hij werkte aan een eerste versie van het voedselhoofdstuk in het IPCC-rapport. “Ik denk dat droogte op lange termijn het grootste klimaatprobleem wordt van de 21ste eeuw. Drogere omstandigheden in tropische regio’s zullen in ieder geval grote uitdagingen betekenen voor boeren”, aldus Fraser.

Fraser pleit voor de ondersteuning van traditionele kleinschalige landbouw en diversificatie van gewassen. Bovendien, zegt Fraser, zullen boeren meer droogtetolerante gewassen moeten telen en natuurlijke compost gebruiken, die water kan absorberen. “We moeten nieuwe technologieën ontwikkelen en toepassen om landbouwactiviteiten uit te breiden en opbrengsten te doen groeien. Dit zal een slimme combinatie vergen van wetenschap, sociaal beleid en een zeer contextspecifiek begrip van de noden van lokale boeren”, zei Fraser aan IPS.