De klimaatverandering leidt tot honger en armoede in het noorden van Kenia

Hongersnood dreigt in het noorden van Kenia. Het vee sterft massaal door de droogte en daardoor verliezen families hun inkomen en hun status.

Vijfenveertig koeien en vijftig geiten. Dat is de tol die de droogte eist voor Darkuale Parsanti en zijn vrouw Mary Rampe. Hun dieren zijn één voor één gestorven door de langdurige droogte. Raven pikken aan de karkassen. Het gezin heeft nu nog maar één koe en vijf geiten over. Rampe: ‘Dit is een ramp voor ons. Ook de Maasai die voor onze dieren zorgen en met ze rondtrekken, zitten nu thuis en zijn radeloos.’

‘Dit is een ramp voor ons.’

Zoals veel moeders in deze regio, heeft Mary Rampe de zware taak om te kiezen tussen de voedingsbehoeftes van haar gezin en van hun vee. “Het weinige maïsmeel dat we hebben, bereiden we en geven we eerst aan de baby’s, dan aan de kinderen en aan de kalveren,” zegt Mary. De gezinnen op het platteland zien met lede ogen hoe hun veestapel wordt gedecimeerd en hun rijkdom en status verloren gaat.

Geen regen en geen hulp van de regering

In het noorden van Kenia, een regio met geringe neerslag, heeft de aanhoudende droogte ernstige gevolgen voor de lokale bevolking. Die voelt zich vergeten voelt door de regering van het land. De klimaatverandering treft er vele gezinnen. ‘Ik hoop dat het snel regent’, zegt een moeder van vier. ‘Anders zal de schade nog groter worden. We kunnen alleen maar hopen op Gods barmhartigheid.’ 

Safia Adan, een andere moeder, beaamt: ‘Dit heb ik nog nooit meegemaakt. De voorbije vijf jaar kregen we in Marsabit te maken met droogte, overstromingen, hongersnood, conflicten en COVID-19. Dit kunnen we niet aan. Ik vraag me af of mijn kinderen dit zullen overleven.’

‘Door de droogte moeten we nu bedelen om voedsel bij de hulporganisaties en de regering.’

Het weerpatroon is sterk veranderd. In plaats van een regenseizoen dat met regelmaat kwam, heerst er nu een langdurige droogte zonder één enkele druppel regen. De regio rond Marsabit maakt de ergste droogte in decennia mee, net als het hele noorden van Kenia. Het vee sterft er massaal. Ltadakwa Leparsanti, een jonge Masaai die in Marsabit woont, vertelt dat zijn familie rijk was dankzij de veestapel, maar alles verloor door de droogte. ‘We konden alles kopen wat we nodig hadden en we konden ons mooi kleden. Door de droogte moeten we nu bedelen om voedsel bij de hulporganisaties en de regering. Het is hemeltergend’, zegt hij.

Conflicten over voedsel en water

Volgens een recente studie van de Verenigde Naties, het vluchtelingenagentschap UNHCR en het Wereldvoedselprogramma (WFP) dreigen bijna twee miljoen mensen te maken te krijgen met hongersnood. De stijgende prijzen voor brandstof en voedsel maken de situatie nog precairder. Er ontstaan conflicten door de strijd om voedsel en water voor de veestapel.

Een jaar nadat World Vision, een christelijke hulporganisatie, een noodplan opstelde in de vorm van het East Africa Hunger Emergency Response, is de situatie nog verergerd. De giftige mix van conflicten, de klimaatcrisis en de COVID-19 pandemie deed miljoenen mensen op de rand van hongersnood belanden. Voorzitter Andrew Morley stelt dat voedselgebrek voor mens en dier de harde realiteit is in het droge noorden van Kenia. ‘Klimaatverandering betekent niet alleen droogte. Ze leidt ook tot overstromingen door de extreme volumes aan water, als het dan eindelijk regent.’ Hulporganisaties stellen dat de gebieden die vóór de pandemie al te maken hadden met droogte, overstromingen en sprinkhanenplagen, nu het grootste risico lopen op hongersnood.

Noodplan voor zeven miljoen mensen

In Oost-Afrika heeft de klimaatverandering levens, oogsten en veestapels vernield en de weerbaarheid aangetast van de lokale gemeenschappen, die nu de economische gevolgen van de pandemie moeten dragen. Daardoor dreigt de hongersnood er extreme proporties aan te nemen. Het voorbije jaar heeft World Vision een noodplan geïmplementeerd in twaalf landen en fondsen bijeengebracht ter waarde van 132 miljoen Amerikaanse dollar.

‘We proberen waterbuffers te creëren die periodes van droogte kunnen opvangen.’

De ngo tracht daarmee 7,1 miljoen mensen waaronder 3,4 miljoen kinderen te beschermen tegen hongersnood. Morley: ‘De lokale gemeenschappen hebben het erg moeilijk. We proberen waterbuffers te creëren die periodes van droogte kunnen opvangen, en andere vormen van broodwinning te creëren die in de toekomst ook in periodes van droogte een inkomen garanderen. Dat is ieders taak nu, en in feite hét grote probleem wereldwijd.’

Moeders en kinderen dragen de tol van de klimaatcrisis

Zelfs in Keniaanse kustgebieden zoals Tana River is drinkwater schaars. Om aan drinkbaar water te komen, moeten vier mensen een klif af en weer op en een ketting vormen om het water door te geven. Die taak komt toe aan vrouwen. Ze nemen steeds grotere risico’s om hun gezin in leven te houden.

Ook de noordelijke regio Turkana heeft te maken met de gevolgen van de droogte. Vooral zwangere vrouwen, moeders die borstvoeding geven en kinderen jonger dan vijf dragen de tol van de klimaatcrisis. Verpleegkundige Benjamin Lokol werkt in de medische hulppost van Nakatongwa en stelt vast dat ondervoeding steeds meer voorkomt in de streek: ‘De droogte heeft veel families in onze streek getroffen. We hebben 200 zwangere vrouwen en zogende moeders geholpen en 65 kleine kinderen. Dankzij World Vision kunnen we de zwaksten helpen, maar de pandemie leidde tot lockdowns en zo hebben we een hele tijd niet de noden kunnen lenigen bij ons doelpubliek.’