Klimaatwetgeving botst op ‘abenomics’ in Japan

Als een gevolg van de kernramp in Fukushima in 2011 moest Japan meer brandstof importeren om te compenseren voor zijn nucleaire energie. De derde grootste economie ter wereld, met een bruto binnenlands product (bbp) van meer dan 4 biljoen euro, voert nu 90 procent van zijn energie in, met een tekort van 7,7 miljard euro tot gevolg.
Ook de CO2-emissies gingen scherp omhoog, waardoor Japan in de top 12 van grootste uitstoters is beland. En toch krabbelt de Japanse regering terug voor de belofte van haar voorganger om tegen 2020 de uitstoot van broeikasgassen met een kwart te doen dalen.

Urgente milieu-uitdagingen

Naar aanleiding van de Globe-conferentie van 6 tot 8 juni in Mexico-Stad, waar over een internationaal akkoord voor klimaatwetgeving zal worden gepraat, proberen Japanse ecologisten en beleidsmakers de oude beloftes nieuw leven in te blazen. De Global Legislators Organisation for a Balanced Environment, kortweg Globe, werd in 1989 opgericht met als duidelijke doelstelling nationale wetgevingen te ondersteunen om een antwoord te formuleren op urgente milieu-uitdagingen.

Een van Globe’s projecten dat vooral in Japan weerklank vindt, is gebaseerd op de simpele vaststelling dat onduurzaam gebruik van natuurlijke grondstoffen op lange termijn het bbp van een land niet verhoogt – en sterker nog, een land armer kan maken. “We proberen met man en macht parlementariërs te overtuigen om van milieukost een criterium te maken bij nieuw beleid”, verklaart Jinichi Ueda, onderdirecteur van Globe Japan. Bij de milieukost wordt er gekeken naar de impact van economische activiteit op de natuurlijke rijkdom van een land, maar ook naar alle gerelateerde kosten voor ontwikkeling, bijvoorbeeld de rekening om een vervuilde site schoon te maken, kosten voor afvalbeheer of milieuboetes.

Studiesessies

Het hoofd van Globe Japan is Yoriko Kawaguchi, een gewezen buitenland- en milieuminister die bekendstaat om haar pleidooi om de economische waarde van ecosystemen mee in rekening te brengen. Kawaguchi, nu lid van het Japanse hogerhuis, heeft studiesessies voor parlementariërs georganiseerd om hen begrip van het natuurlijke kapitaal bij te brengen.
“De eerste stap om milieukosten te integreren in het mainstream beleid is de Japanse politici overtuigen via studieprogramma’s. Ze moeten beseffen dat economische groei slechts duurzaam kan zijn als de bijdrage van natuurlijke rijkdommen wordt berekend”, aldus Ueda.

Ook Akiri Omori, macro-econoom aan de Universiteit van Yokohama-Stad, gelooft dat de sleutel tot het implementeren van milieukost schuilt in het aantonen van de economische voordelen van zo’n beleid. Hij verwijst naar de diepgewortelde idee dat het beschermen van natuurlijke rijkdom het Japanse bbp per hoofd zou ondergraven, een oud geloof dat in de ‘abenomics’ een goede voedingsbodem vond.

“Economische en ecologische voordelen afwegen is niet gemakkelijk. De fundamentele clash wordt veroorzaakt door mensen die resultaten op korte termijn willen, en weigeren het geduld te oefenen dat nodig is om de oneindige rijkdom van natuurlijke grondstoffen te begrijpen”, meent Omori.
Hij werkt momenteel aan onderbouwde indicatoren – zoals het berekenen van de economische voordelen uit de verkoop van duurzame (vanuit milieuoogpunt) goederen– die een sterk pleidooi zijn om natuurlijk kapitaal te beschermen.

Biolandbouw

Een mooi voorbeeld hiervan is de populaire biolandbouwbeweging in Toyooka-Stad in het westen van Japan die samenwerking tussen voedselproducenten en lokale financiële instellingen aanmoedigt. Hirotaka Wakamori, promotieverantwoordelijke bij de organisatie Eco Valley, stelt dat het aantal biobedrijven in Toyooka vorig verdubbelde tot 41.
Dat zou het resultaat zijn van wetgeving die in 2005 in de gemeenteraad werd goedgekeurd. Zo kan de stad jaarlijks tot 220 miljoen euro uittrekken om ventures tussen lokale bedrijven en landbouwers te ondersteunen.

“Het project ging van start met als doel het milieu beschermen tegen de chemicaliën die in de landbouw worden gebruikt”, legt Wakamori uit. “De economische voordelen voor lokale boeren en geldschieters hebben de beleidsmakers overtuigd om sneller te handelen.”

Een beweging in de richting van organische voedselproductie is volgens experts maar een van de vele initiatieven in Japan die de steun van een sterke nationale wetgeving vereisen.