Kloof tussen arm en rijk in Zuid-Afrika is toegenomen
Moyiga Nduru
06 mei 2004
De armoede is tussen 1995 en 2002 duidelijk afgenomen in Zuid-Afrika, maar de inkomensverdeling is nog schever geworden. Onder kleurlingen en zwarten nam de kloof tussen arm en rijk het sterkst toe, en het inkomen van een gemiddeld blank gezin bedroeg in 2002 zes keer meer dan wat een doorsnee zwart gezin verdient. Dat blijkt uit het Zuid-Afrikaans Rapport over Menselijke Ontwikkeling 2003 dat woensdag in Johannesburg werd voorgesteld.
Het rapport is een initiatief van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) en stelt dat 2002 48,5 procent van de Zuid-Afrikaanse bevolking onder de officiële armoededrempel viel. Dat wil zeggen dat ze moesten rondkomen met een inkomen van minder dan 454 rand (43 euro) per maand. In 1995 was nog 51,1 procent van de Zuid-Afrikanen zo arm.
Het UNDP maakt zich vooral zorgen over de blijvende inkomensongelijkheid. Zuid-Afrika heeft nog altijd een van de meeste scheve inkomensverdelingen ter wereld. Een aantal mensen is heel rijk, anderen zijn juist heel arm. Volgens de VN-instelling zijn die verschillen tussen arm en rijk de voorbije zeven jaar bij alle bevolkingsgroepen toegenomen, maar groeide de kloof tussen arme en rijke zwarten en kleurlingen nog sterker dan die tussen arme en rijke blanke Zuid-Afrikanen.
Ook het probleem van de werkloosheid weegt steeds zwaarder: het officiële werkloosheidscijfer is tussen 1995 en 2002 gestegen van 16,4 tot 30,5 procent. Van de zwarte Zuid-Afrikanen zat in 2002 36,8 procent zonder werk.
Zuid-Afrika zal de strijd tegen armoede en werkloosheid niet winnen als het land geen drastische economische en politieke hervormingen doorvoert, stelt Zwelinzima Vavi, algemeen secretaris van de machtige vakbondskoepel Cosatu.
De auteurs van het rapport stellen dat het Zuid-Afrikaanse systeem van sociale uitkeringen een belangrijk wapen kan worden tegen de armoede. In 2002 kwam maar ongeveer 30 procent van de armen in aanmerking voor die uitkeringen, wat betekent dat minstens 15 miljoen mensen buiten het sociaal vangnet vielen. Het UNDP stelt onder meer voor arme gezinnen steun te geven tot al hun kinderen 18 zijn. Nu stopt die steun als de kinderen negen jaar oud worden (PD/ADR).