Krimpende Dode Zee dwingt Midden-Oosten tot samenwerking

De Dode Zee, een ingesloten zoutmeer dat grenst aan Jordanië, de Westelijke Jordaanoever en Israël, is wereldberoemd als een van de zoutste wateren ter wereld. Maar sinds de jaren 1970 is het waterpeil er met meer dan 40 meter gedaald. Door dammen en omleidingen stroomopwaarts ontvangt het meer minder dan 10 % van zijn historische instroom.

Natuurwonder

Op een congres in Groot-Brittannië hebben Israëlische, Jordaanse en Palestijnse experten gedebatteerd over mogelijke oplossingen. Die zijn er wel degelijk, maar ze zijn niet makkelijk of goedkoop.

Maar, zeggen ze: de Dode Zee is niet alleen een economische bron, maar ook een natuurwonder – er is nergens ter wereld zoiets te vinden.

‘Het redden van de Dode Zee vereist niet alleen technische oplossingen, maar ook gedurfde regionale samenwerking.’

‘Het is werelderfgoed met een symbolische betekenis voor christenen, joden en moslims’, zegt Nir Arielli, hoogleraar Geschiedenis aan de Universiteit van Leeds. ‘In de toekomst zouden we miljoenen mensen de Dode Zee kunnen zien bezoeken. De geologie van de regio en de religieuze en historische locaties zijn buitengewoon.’

Samenwerken

De experten stellen onder meer voor om gezuiverd afvalwater in het meer te lozen, de winning van delfstoffen aan banden te leggen of meer rivierwater terug te leiden naar het meer. Maar hun belangrijkste vaststelling, is dat voor welke oplossing ook wordt gekozen, regionale samenwerking hoe dan ook cruciaal zal zijn.

‘De Dode Zee is een gedeeld meer’, zegt Arielli. ‘De redding ervan is geen kwestie die één land alleen kan aanpakken.’

Ook Tamar Zandberg, hoofd van het Nationaal Instituut voor Klimaat- en Milieubeleid aan de Ben-Gurion Universiteit in Israël en voormalig minister van Milieubescherming, ziet een grensoverschrijdend thema, met gedeelde belangen voor de omliggende landen.

Wetenschappelijke diplomatie

‘De Dode Zee is een krachtig symbool van die onderlinge afhankelijkheid: ecologisch, politiek en menselijk’, zegt Zandberg. ‘Het redden ervan vereist niet alleen technische oplossingen, maar ook gedurfde regionale samenwerking. Dit congres heeft bewezen dat zo’n samenwerking mogelijk is – en essentieel.’

Volgens Tareq Abu Hamed, directeur van het Arava Instituut voor Milieustudies in Israël, kan wetenschappelijke diplomatie bovendien begrip en vertrouwen tussen de mensen in de regio opbouwen.