Latijns-Amerika wil onbetaald werk zichtbaar maken
Daniela Estrada
08 juni 2006
Arme Chilenen die voor zieke familieleden zorgen, krijgen binnenkort een uitkering van 30 euro per maand. In Latijns-Amerika nam alleen Brazilië eerder een gelijkaardig initiatief. De meeste andere Latijns-Amerikaanse landen moeten er nog mee beginnen dergelijke vormen van onzichtbaar werk in kaart te brengen en er geld voor vrij te maken.
Duizenden Chileense vrouwen werken zich uit de naad zonder een peso te verdienen. María Angélica is 24 en moest haar baan twee jaar lang laten rusten. Ze verzorgde haar moeder die aan kanker leed. Dat betekende dat ze niets kon verdienen om de dure behandelingen te helpen betalen.
Maar de Chileense regering wil een einde maken aan de miskenning van die inzet. Vanaf deze maand krijgen thuisverzorgers uit arme gezinnen in tien gemeenten een uitkering. Ze kunnen ook opleidingen volgen. Eind dit jaar wordt het programma uitgebreid over heel het land. Ongeveer 115.000 mensen zouden ervan moeten kunnen profiteren.
In Latijns-Amerika biedt het Braziliaanse programma ‘Volta a Casa’ (huiswaarts) tot hiertoe het enige voorbeeld van een dergelijk aanpak. Families die de zorg voor hulpbehoevende bejaarden op zich nemen, krijgen er een uitkering.
Om de precieze omvang en het belang van alle vormen van onbetaald werk op te sporen, moet zelfs in Chili en Brazilië nog veel gebeuren. De eerste stap is een nauwkeurig onderzoek naar de tijdsbesteding van alle burgers. Dat is tot hiertoe nog maar in negen landen in Latijns-Amerika gebeurd. Dan moet de economische en maatschappelijke waarde van al dat werk bepaald worden. En ten slotte moet de overheid de politieke wil opbrengen om met geld of andere tegemoetkomingen over de brug te komen.
In elk geval denkt Latijns-Amerika na over methoden om de waarde van huishoudelijk werk te meten. Experts die bijeengebracht werden door de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Cariben, kwamen begin deze week in Santiago al voor de vierde keer bijeen om de mogelijkheden van zogenaamde satellietrekeningen te bespreken. Dat zijn aanvullingen bij de traditionele statistische systemen van nationale rekeningen die gebruikt worden om grootheden als het bruto nationaal inkomen, de betalingsbalans en het begrotingssaldo te berekenen.
De aanvullende statistieken zijn onontbeerlijk om de overheid op scheeftrekkingen te wijzen waarvan vooral vrouwen het slachtoffer worden. Het zijn bijvoorbeeld meestal de vrouwen in het gezin die voor de verpleging van naar huis gestuurde patiënten of bejaarden opdraaien. Ze moeten er vaak hun baan voor laten vallen.
Naast uitkeringen zijn er nog andere manieren waarop de overheid onbetaald werk kan ‘verlonen’. Sociale zekerheid of belastingvoordelen zijn twee mogelijkheden, een pensioen voor thuiswerkers is een ander alternatief. (PD/ADR)