Leiders Zuidelijk Afrika "enkel geïnteresseerd in het geld"

Vrijdag zaten de landen van de SACU-landen bijeen om een nieuwe verdeelsleutel voor de opbrengsten te bespreken. Na lange discussies bleven de kleinere landen Botswana, Lesotho, Namibië en Swaziland (BLNS) protesteren tegen de nieuwe formule. Volgens de BLNS-landen zou Zuid-Afrika via de nieuwe tarifering enkel zijn eigen industrie beschermen.

De nieuwe regels zouden het de perifere landen moeilijk maken zelf een industrie te ontwikkelen of te concurreren met de goederen en diensten van hun veel grotere buur. Hiervoor willen ze een compensatie. Tijdens de vergadering werd lang gediscussieerd, maar werden uiteindelijk geen definitieve beslissingen genomen.

Er werd opgeroepen tot een hernieuwing van de afspraken om het hoofd te bieden aan de gevolgen van de economische recessie. “Het is onwaarschijnlijk dat alle landen zich uiteindelijk akkoord zullen verklaren”, zegt Catherine Grant, onderzoeker aan het Zuid-Afrikaanse instituut voor Buitenlandse Zaken. “De vorige veranderingen in de afspraken werden steeds in gang gezet door belangrijke politieke gebeurtenissen zoals het einde van een onafhankelijkheidsstrijd of apartheid.”

Zuid-Afrika

Het was Zuid-Afrika dat had opgeroepen tot een herziening van de afspraken. “Zuid-Afrika heeft het gevoel dat het niet minder zou moeten krijgen dan wat het verdient”, vertelt Grant. “Ondertussen is er een nijpend gebrek aan realiteitszin bij de kleinere landen. Zuid-Afrika is verbolgen dat het zoveel geld moet weggeven zonder te weten wat ermee gaat gebeuren.” Volgens Grant is vooral Swaziland problematisch: er is weinig fiscale discipline en het budget wordt gecontroleerd door een autocratische koninklijke familie.

“Het lijkt er sterk op dat de kleinere landen enkel geïnteresseerd zijn in het geld”, zegt onderzoeker Paul Kruger van het Trade Law Centre van Zuidelijk Afrika in Kaapstad. Eén van de opties in het nieuwe pakket afspraken is dat het geld voor ontwikkeling verhoogd wordt. Dat geld zou dan naar regionale infrastructuurprojecten gaan in plaats van naar de schatkisten van de afzonderlijke landen. “Het is zeer onwaarschijnlijk dat landen als Swaziland of Lesotho hiermee akkoord zouden gaan. Voor hen is het enkel om het geld te doen.”

EU en India

De landen moeten in april hun beslissing met betrekking tot het rapport bekendmaken. “Dat wijst erop dat de SACU deze kwestie zo snel mogelijk van tafel wil”, zegt Kruger. “Het zal namelijk heel moeilijk worden om andere zaken op te lossen vooraleer dit probleem is opgelost.” Met “andere zaken” bedoelt Kruger: het industrieel beleid van SACU, een nieuw handelsprogramma dat erop gericht is de grensprocedures te verlichten, externe handelsakkoorden en het opzetten van een gemeenschappelijke tariefraad en tribunaal. Deze maatregelen staan al sinds 2002 op de agenda, maar hebben sindsdien nog geen vooruitgang geboekt.

“Er is geen echte overtuiging aanwezig, vooral niet bij de BLNS-landen”, zegt Catherine Grant. “Het onderhandelen van handelsakkoorden met de Europese Unie en India heeft te lang geduurd, en ondertussen heeft alleen Zuid-Afrika het akkoord met Mercosur geratificeerd.”