#YouStink: Libanon stikt in vuilnis en sektarische politiek

Afgelopen weekend protesteerden duizenden Libanezen tegen de aanslepende afvalproblematiek in hoofdstad Beiroet. Dat probleem is volgens veel actievoerders evenwel slechts een symptoom van een bredere politieke crisis. Intussen dreigt premier Tammam Salam met zijn ontslag.

© Reuters / Jamal Saidi

Inwoners van Beiroet wandelen voorbij een snelgroeiende berg afval dat zich ophoopt in de straten van de Libanese hoofdstad.

Zaterdag en zondag kwamen in Beiroet duizenden mensen op straat om de afvalcrisis in de stad aan te klagen. Die crisis startte vorige maand toen de belangrijkste stortplaats van Beiroet geen nieuw afval meer aankon en gesloten moest worden.

‘Dat ging om een oude, tijdelijke vuilnisbelt die eigenlijk al veel vroeger had moeten dichtgaan’, vertelt Marieke Krijnen, doctoraatstudent gespecialiseerd in Libanon en verbonden aan het departement Conflict and Development Studies van de Universiteit Gent. ‘De stortplaats had immers slechts een capaciteit voor twee ton afval maar in de praktijk herbergde men er vijftien ton. Onder druk van bewoners, die de wegen naar de vuilnisbelt blokkeerden, hebben de autoriteiten de vuilnisstortplaats uiteindelijk gesloten.’

‘Voorts liep vorige maand ook het contract met de vuilnisophaaldienst af’, zegt Krijnen. ‘Een nieuwe overeenkomst met één van de belanghebbende bedrijven is er echter nog niet. Daardoor is het afval tot nu toe slechts sporadisch opgehaald. Maar samengevat leiden twee zaken waarop de regering al veel vroeger had kunnen anticiperen nu dus tot veel overlast.’

‘Gezondheidscatastrofe’

Meer concreet ontsieren duizenden tonnen afval momenteel het straatbeeld in Beiroet. Veel Libanezen dragen daarom mondmaskertjes om zich te beschermen tegen de indringende geur. Steeds meer burgers verbranden echter ook afval op straat, waardoor toxische dampen vrijkomen.

Minister van Volksgezondheid Wael Abu Faour waarschuwde vorige week dan ook voor een ‘grote gezondheidscatastrofe’ indien het kabinet niet onmiddellijk het probleem aanpakt. Bovendien zal men ‘drastische maatregelen’ moeten nemen aangezien het milieu – inclusief het water, de zee en de lucht – ernstig vervuild dreigt te geraken, zei Faour in de Libanon Daily Star.

Elektriciteits- en watertekorten

Vraag is waarom er binnen de regering nog steeds geen consensus is over hoe de afvalcrisis aangepakt moet worden. Diverse actievoerders menen dat deze afvalkwestie een perfect voorbeeld is van de diepgaandere politieke crisis waar Libanon zich in bevindt. ‘De afvalcrisis in Libanon is slechts een herinnering aan het systeem waarin we leven. Doe niet alsof je verrast bent. Dit is wat wij opbouwen’, tweette Joey Ayoub, een Libanese blogger.

Krijnen is dezelfde mening toegedaan. ‘De afvalcrisis is immers niet het enige probleem waaronder Libanon gebukt gaat. Meer bepaald zijn er op het vlak van elektriciteit en water reeds lange tijd grote tekorten. De afvalcrisis is dan ook niets meer dan de spreekwoordelijke druppel die de emmer water doet overlopen. Eén van de oorzaken van dergelijke knelpunten is de Libanees-Israëlische oorlog van 2006, waarin Israël veel infrastructuur plat bombardeerde. Daarenboven zijn diverse basisvoorzieningen sindsdien niet meer goed onderhouden. Zo zijn bepaalde elektriciteitscentrales hopeloos verouderd.’

‘Libanon kent dan ook reeds lange tijd instabiele regeringen’, vervolgt Krijnen. ‘Zo heeft het land sinds vorig jaar geen president meer omdat er onenigheid bestaat tussen de regeringspartijen over wie de geschikte persoon is. Op die manier kunnen er geen nieuwe wetten ingevoerd worden, aangezien de president deze moet ondertekenen. Verder heeft het parlement, dat werd verkozen in 2009, haar eigen termijn verlengd door de verkiezingen uit te stellen tot 2017. Dat parlement komt overigens nauwelijks bijeen.’

Politieke onenigheid en privébelangen

Veel activisten vinden dat de corruptie en verdeeldheid binnen de Libanese politiek de oorzaken vormen van de huidige impasse. Daar is Krijnen het mee eens. ‘Er zijn gewoonweg veel Libanese volksvertegenwoordigers die bepaalde privébelangen hebben, bijvoorbeeld connecties met of aandelen van bepaalde bedrijven. Doordat ze daar telkens rekening mee houden bij het nemen van beslissingen, belanden ze natuurlijk in patstellingen. De actievoerders wrijven de politieke elite dan ook terecht aan dat ze eerder zichzelf verrijkt dan het publieke belang te dienen.’

‘Maar de regering is ook verlamd door haar verdeeldheid, wat eigenlijk niet zo eigenaardig is aangezien het gehele Libanese politieke systeem op sektarische leest is geschoeid’, stelt Krijnen. Daarbij worden volgens de diverse religieuze stromingen posities ingevuld, gaande van de functie van president en premier tot die van parlementairen.

8- en 14-maart-beweging

‘Concreet kunnen we twee grote blokken onderscheiden’, geeft Krijnen aan. ‘Enerzijds is er de 8-maart-beweging (vernoemd naar een demonstratie op 8 maart 2005 in Beiroet waarin de deelnemers hun dank betuigden aan buurland Syrië, dat onder druk van de Verenigde Naties Libanon verliet, red.), waar onder andere het sjiitische Hezbollah in zit dat meevecht aan de zijde van Assad.’

‘Anderzijds bestaat er ook een 14-maart-beweging (vernoemd naar een manifestatie op 14 maart 2005 in Beiroet waarin de betogers reageerden op de 8-maart-demonstratie, red.) die voornamelijk bestaat uit soennitische en christelijke partijen die de Syrische rebellen steunen. Volgens mij zijn er echter veel Libanezen die geen kant willen kiezen en de verdeeldheid meer dan beu zijn.’

#YouStink

Motor achter de diverse manifestaties is burgerbeweging YouStink, die in eerste instantie werd opgericht om de afvalproblematiek aan te klagen. ‘Maar inmiddels verzet de beweging zich ook tegen de water- en elektriciteitstekorten en bekritiseert ze het huidige politieke systeem. Zo wil men komaf maken met het sektarische politieke systeem en de corruptie. Daarvoor wil men een nieuwe generatie politici aan de macht zien.’

Maandag had YouStink een nieuwe protestactie gepland maar die is uiteindelijk afgeblazen. ‘Reden daarvoor is geweld waar de voorbije betogingen in ontaardden’, meent Krijnen. ‘Hoewel slechts een kleine minderheid van de protestanten tekeer ging tegen de politie, wil de burgerbeweging zich eerst reorganiseren. YouStink houdt vreedzaam protest namelijk hoog in het vaandel en wil hierdoor haar naam niet bezoedeld zien.’

Intussen maande ook premier Tammar Salam aan tot kalmte. Die vindt namelijk dat Libanon op deze manier in elkaar dreigt te stuiken en liet weten mogelijks op te stappen. ‘Over die laatste uitspraak zijn de meningen verdeeld’, zegt Krijnen. ‘Veel actievoerders zijn daar natuurlijk blij mee aangezien het één van hun eisen is. Maar andere burgers vrezen dat Libanon zo in nog grotere politieke chaos dreigt verzeild te geraken, waarbij dubieuze figuren de macht zouden grijpen. Dat blijft natuurlijk afwachten.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.