Meer Afrikanen studeren in China dan in VS of Groot-Brittannië

De stijging is opvallend: in amper vijftien jaar tijd is het aantal Afrikaanse studenten in China meer dan vertwintigvoudigd, van 2.000 in 2003 tot bijna 50.000 in 2015. Volgens cijfers van de Unesco ontvangen de VS en Groot-Brittannië rond de veertigduizend Afrikaanse studenten. China doet het dus beter, tenminste onder de Engelstalige studenten. Frankrijk blijft immers de absolute nummer een met 95.000 Afrikaanse studenten, waarvan de meeste Franstalig. Dat staat te lezen op de site van The Conversation.

China maakt de cijfers al sinds 2014 bekend, maar de informatie van het ministerie van Onderwijs werd tot nog toe nooit vertaald. Een project van de Michigan State University brengt daar verandering in, en brengt zo de stijgende trend ook in het Westen onder de aandacht.

China’s focus

In 2015 beloofde China nog 30.000 studiebeurzen tegen 2018.

De stijging kan voor een deel verklaard worden door de aanhoudende Chinese focus op Afrika. Sinds 2000 zijn er regelmatig topontmoetingen onder het Forum on China-Africa Cooperation, met financiële en politieke steun voor het Afrikaanse onderwijs, inclusief onderwijsmogelijkheden voor Afrikaanse studenten in China.

Sinds 2006 heeft China ook doelstellingen vastgelegd wat betreft studiebeurzen voor Afrikaanse studenten die in China willen studeren. Op de meest recente top in 2015 beloofde China nog 30.000 studiebeurzen tegen 2018, en het lijkt erop dat het die doelstelling zal halen.

Win-win

Voor de Chinese overheid is het onderwijsaanbod en vorm van soft power: ze verzorgen de volgende generatie Afrikaanse wetenschappers en elites. De ervaringen die de studenten opdoen in China kan zich vertalen in een bereidheid om later samen te werken met China, en verhoogt de kans dat ze positief staan tegenover het Chinese beleid.

Over het algemeen zijn de studenten tevreden met hun Chinese opleiding.

Maar wat krijgen de studenten in ruil? Uit onderzoek blijkt dat ze verschillende redenen opgeven om naar China te vertrekken. Sommigen gaan er puur voor de betaalbare opleiding, zelfs als dat zonder studiebeurs is, terwijl anderen het vooral zien als een mogelijkheid om zakenrelaties te smeden of de taal te leren van een opkomende grootmacht.

De kwaliteit van de opleidingen krijgt uiteenlopende beoordelingen. Uit sommige onderzoeken blijkt dat de studenten over het algemeen tevreden zijn met hun Chinese opleiding, als ze de taalbarrière te boven komen. Uit andere studies blijkt dat, zelfs als de studenten niet helemaal tevreden zijn over de inhoud van de studies, ze toch waarde hechten aan de handels- en zakenrelaties die hun opleiding in China thuis mogelijk maakt.

Geen brain drain

Het is moeilijk vast te stellen welke Afrikaanse landen de meeste studenten naar China sturen, omdat het Chinese ministerie van Onderwijs daar geen data over publiceert. Maar de statistieken van de Universiteit van Tsinghua bieden mogelijk inzicht. In het academiejaar 2015-2016 kwam de meerderheid van de studenten uit Zimbabwe, Ethiopië, Tanzania, Marokko, Eritrea en Kameroen.

Door de strenge visumregels kunnen de meeste internationale studenten niet blijven hangen in China na hun opleiding. Dat betekent dat China een generatie Afrikaanse studenten opleidt die, in tegenstelling tot veel van hun collega’s in Frankrijk, de VS of Groot-Brittannië, waarschijnlijk terugkeren naar huis en hun opleiding en vaardigheden meebrengen.

Het is nog te vroeg om in te schatten welke geopolitieke gevolgen die dynamiek kan hebben voor het continent.