‘Mensenrechten worden vergeten in klimaatakkoord’

In de onderhandelingstekst die gisteren (woensdag) werd vrijgegeven, zijn enkele expliciete referenties naar de mensenrechten en inheemse bevolkingsgroepen geschrapt, en dat baart zorgen, zeggen de deskundigen. ‘De klimaatcrisis is in essentie een mensenrechtenprobleem’, zegt Craig Mokhiber, hoofd Ontwikkeling van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten. ‘Dat moet hier ook blijken in de tekst van het verdrag.’

Internationale verdragen

Mensenrechten zijn in verschillende internationale verdragen opgenomen die door een groot aantal landen geratificeerd zijn. Ook als ze niet expliciet opgenomen worden in een nieuw klimaatakkoord, zullen ze dus gerespecteerd moeten worden. Maar toch is zo’n vermelding belangrijk, zegt John Knox, Speciaal Rapporteur voor Mensenrechten en Milieu bij de Verenigde Naties.

‘In de eerste plaats is het een kwestie van zorgvuldigheid: als je het hebt over zaken zoals compensatie, bosbeheer en dergelijke, moet je mensenrechten en meer specifiek de rechten van inheemse bevolkingsgroepen in de teksten opnemen’, zegt Knox. ‘Daarnaast is het ook een duidelijk signaal op het hoogste niveau dat we het hier niet zomaar hebben over de wereld, staten of grote bedrijven, maar over de mensen, en dat hun rechten gerespecteerd moeten worden.’

Volgens Knox is het bovendien belangrijk dat mensenrechten, de aanpak van het klimaat of de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen, niet als afzonderlijke problemen aangepakt worden, maar zoveel mogelijk in een gezamenlijke aanpak gegoten worden.

Inheemse bevolking

Victoria Tauli Corpuz, Speciaal Rapporteur voor de Rechten van Inheemse Bevolkingsgroepen van de VN, pleit specifiek voor meer aandacht voor inheemse bevolkingsgroepen. ‘Inheemse bevolkingsgroepen nemen in het klimaatdossier een speciale positie in: ze leven eenvoudig, zonder overconsumptie en hebben bewezen dat ze bossen en ecosystemen goed kunnen beheren’, zegt ze. ‘Maar tegelijk zijn zij het die het hardste te lijden krijgen onder de gevolgen van de klimaatverandering.’

Het is dan ook essentieel dat de inheemse bevolkingsgroepen voldoende aandacht krijgen in het finale klimaatakkoord. ‘Tijdens de gesprekken in Cancun in 2011 lag de nadruk in de teksten nog sterk op mensenrechten, maar nu moeten we weer van nul beginnen’, zegt ze.